Aktualne zasady RHD, MOL, sprzedaż bezpośrednia, czyli jak sprzedawać żywność własnej produkcji?

Ustawa z 15 grudnia 2021 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia prowadzenia przez rolników rolniczego handlu detalicznego zmienia wcześniejsze przepisy, by rozszerzyć możliwości zarobkowania przez rolników. Przypomnijmy, że RHD działa w Polsce od 2017 roku.

Rolniczy handel detaliczny jest dość specyficzną formą handlu dedykowaną rolnikom, którzy prowadzą produkcję żywności w celu jej wprowadzenia na rynek na małą skalę.

W ramach takiego handlu możliwa jest produkcja, w tym przetwórstwo żywności na małą skalę, i jej zbywanie konsumentom finalnym, a także zakładom prowadzącym handel detaliczny (takim jak np. sklepy, restauracje, stołówki) z przeznaczaniem dla konsumenta finalnego.

Nowa ustawa podpisana przez prezydenta 19 stycznia 2022 roku rozszerza obszar, na którym mogą być prowadzone dostawy żywności wyprodukowanej w ramach RHD do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego, na terytorium całej Polski.

Jest pewien wyjątek zbywania żywności będącej produktem pochodzenia zwierzęcego oraz żywności zawierającej jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego, której zbywanie możliwe będzie nadal wyłącznie na obszarze województwa, w którym ma miejsce prowadzenie produkcji tej żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego, lub na obszarach powiatów lub miast stanowiących siedzibę wojewody lub sejmiku województwa, sąsiadujących z tym województwem).

W ustawie doprecyzowano kwestię pochodzenia składników wykorzystywanych do produkcji żywności w ramach RHD. W przypadku żywności jednoskładnikowej powinna ona w całości pochodzić z własnej uprawy, hodowli lub chowu danego podmiotu, a w przypadku żywności zawierającej więcej niż jeden składnik powinna zawierać co najmniej jeden składnik pochodzący w całości z własnej uprawy, hodowli lub chowu danego podmiotu.

Nie będzie już maksymalnych limitów żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego w odniesieniu do sprzedaży żywności konsumentom finalnym. Pozostawiono limity wyłącznie w odniesieniu do dostaw do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego.

Podwyższona kwota przychodów zwolniona z podatku dochodowego z 40 tys. do 100 tys. zł - ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych (z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów zwolnionych z podatku dochodowego).

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z tym że przepis zwiększający kwotę przychodów zwolnioną z podatku dochodowego ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych będzie mieć zastosowanie od 1 stycznia 2022 r.

Kolejną z odpowiedzi na pytanie, jak sprzedawać własną żywność jest MOL. To działalność przetwórcza, która obejmuje tylko produkty pochodzenia zwierzęcego:

• produkty mleczne,
• produkty na bazie siary,
• wstępnie przetworzone lub przetworzone produkty rybołówstwa,
• surowe wyroby mięsne,
• mięso mielone,
• produkty mięsne,
• produkty jajeczne z gotowanych jaj,
• gotowe posiłki (potrawy).

Możliwy jest również rozbiór i sprzedaż mięsa wołowego, wieprzowego, baraniego, koziego, końskiego, drobiowego lub zajęczaków, zwierząt łownych oraz zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych, wyjaśnia na swojej stronie Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

Rozporządzenie ministra rolnictwa określa również wymagania weterynaryjne, jakie powinny być spełnione przy prowadzeniu działalności MOL. Dodatkowe warunki dotyczą m.in. sposobu pozyskania określonych produktów (np. ubój w rzeźni), oględzin, badań – w zależności od kategorii produktów pochodzenia zwierzęcego.

MODR: Podmiot, który chce prowadzić produkcję w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, powinien zarejestrować działalność gospodarczą. Należy złożyć w terminie co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem planowanej działalności, pisemny wniosek o wpis do rejestru zakładów do powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na planowane miejsce prowadzenia działalności.

Wraz z wnioskiem należy powiadomić lekarza weterynarii o zakresie i wielkości produkcji oraz rodzaju produktów pochodzenia zwierzęcego, które mają być produkowane w tym zakładzie. Na wniosek powiatowy lekarz weterynarii wydaje decyzję administracyjną w sprawie wpisu do rejestru zakładów i nadaje weterynaryjny numer identyfikacyjny. Po otrzymaniu decyzji dopiero możliwe jest rozpoczęcie działalności.

O tym, czy działalność rolnika może być prowadzona w ramach MOL decyduje m.in. rozmiar działalności – sprzedaż konsumentom końcowym nie jest ograniczona ilościowo i może odbywać się, np. w budynkach przylegających do miejsca produkcji, z obiektów lub urządzeń ruchomych lub tymczasowych, w tym ze środków transportu, z urządzeń dystrybucyjnych do sprzedaży żywności, wysyłkowo lub przez Internet. Ograniczenia wagowe dostaw obowiązują dla innych zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego.

MOL można prowadzić w obszarze województwa lub obszarach powiatów sąsiadujących z tym województwem położonych na obszarach innych województw, ewentualnie na obszarach miast stanowiących siedzibę wojewody lub sejmiku województwa, położonych na obszarach województw sąsiadujących z województwem, w którym jest prowadzona produkcja tych produktów.
[/lista]

• rozbiór świeżego mięsa wołowego, wieprzowego, baraniego, koziego, końskiego, drobiowego lub zajęczaków, lub produkcję z tego mięsa surowych wyrobów mięsnych lub mięsa mielonego. Dostawy tych produktów nie mogą przekroczyć wagowo tony tygodniowo,
• produkcję produktów mięsnych, dostawy nie mogą przekroczyć wagowo 1,5 tony tygodniowo,
• produkcję produktów jajecznych pozyskanych w wyniku obróbki lub przetwarzania jaj, które uprzednio ugotowano w skorupach, np. jaja na twardo w zalewie octowej. Dostawy nie mogą przekroczyć wagowo 0,15 tony tygodniowo,
• produkcję gotowych posiłków (potraw) z produktów pochodzenia zwierzęcego lub z udziałem tych produktów, pod warunkiem że co najmniej jeden produkt pochodzenia zwierzęcego należący do głównych składników posiłku został wyprodukowany w tym zakładzie. Dostawy posiłków (potraw) nie mogą przekroczyć wagowo 1,5 tony tygodniowo.

Bezpośrednio konsumentowi można sprzedawać produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego w stanie nieprzetworzonym, które pochodzą wyłącznie z własnych upraw lub hodowli.

Rolnik, który chce zgodnie z prawem sprzedawać, żywność wytworzoną w swoim gospodarstwie – powinien zapoznać się z ustawami i rozporządzeniami regulującymi tego typu działalność. Wprowadzając do obrotu żywność, w przypadku produktów roślinnych należy przestrzegać obowiązków wynikających z Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych (Dz. U. z dnia 27 czerwca 2007 r.). Rozporządzenie to określa zakres działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich środków spożywczych, w tym wielkość i obszar oraz szczegółowe wymagania higieniczne.

Działalność w ramach dostaw bezpośrednich dotyczy wyłącznie surowców (czyli żywności nieprzetworzonej) i obejmuje produkty produkcji pierwotnej pochodzenia roślinnego, takie jak:

• zboża,
• owoce,
• warzywa,
• zioła,
• grzyby,

pochodzące wyłącznie z własnych upraw lub hodowli producentów produkcji pierwotnej, nie stanowiących działów specjalnych produkcji rolnej oraz pozostałe surowce pochodzące z dokonywanych osobiście zbiorów ziół i runa leśnego.

Sprzedaż bezpośrednia jest jedną z form prowadzenia działalności. Prowadzenie sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia zwierzęcego regulowane jest rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2015 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, które określa wymagania weterynaryjne, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, wielkość, zakres i obszar produkcji produktów oraz wymagania weterynaryjne dla miejsc prowadzenia takiej sprzedaży.

Do sprzedaży bezpośredniej dopuszcza się wyłącznie produkty wyprodukowane z własnych surowców przez podmiot prowadzący działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej:

• tusze lub podroby pozyskane z drobiu i zajęczaków poddanych ubojowi w gospodarstwie rolnym podmiotu,
• tusze i podroby pozyskane przez koło łowieckie,
• produkty rybołówstwa,
• żywe ślimaki lądowe z gatunków Helix pomatia, Cornu asperum aspersum, Cornu aspersum maxima, Helix lucorum oraz z gatunków rodziny Achatiniade,
• mleko surowe,
• siarę,
• surową śmietaną,
• jaja pozyskane od drobiu lub ptaków bezgrzebieniowych,
• produkty pszczele nieprzetworzone.

• przez producenta konsumentowi końcowemu,
• na terenie gospodarstwa producenta,
• na targowiskach,
• do zakładów prowadzących handel detaliczny bezpośrednio zaopatrujących konsumenta końcowego

GIW, MODR, gov.pl, prezydent.pl

Ważne: W zależności od tego, czy produkt jest pochodzenia zwierzęcego czy roślinnego, będziesz musiał zgłosić produkcję żywności do odpowiednich urzędów. Zakłady, w których powstają produkty pochodzenia zwierzęcego, wymagają akceptacji właściwego powiatowego lekarza weterynarii. W przypadku produktów roślinnych – powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej (sanepid).