Co czeka małopolskich rolników? Ceny skupu, wsparcie rządu, dopłaty, cyfryzacja. Już 25 września debata czołowych ekspertów. Na żywo u nas!

Zbigniew Bartuś
Zbigniew Bartuś
Wojciech Matusik / Polska Press
Sytuacja w rolnictwie stała się w ostatnim czasie jednym z najgorętszych tematów ekonomicznych i politycznych w Polsce. O losie rolników deliberują wszyscy, ale wyraźnie brakuje w przestrzeni publicznej rzetelnej wiedzy i twardych danych dających wyobrażenie o realiach, w jakich funkcjonuje dziś ten arcyważny dla Polski, a zwłaszcza Małopolski sektor gospodarki. Dość powiedzieć, że w naszym regionie gospodarstwa rolne zajmują 687 tys. hektarów, czyli ok. 45 proc. terenu. Jak sobie radzą? Jaka przyszłość czeka naszych rolników. Jak wpływ na ich losy ma i może mieć pandemia? Jakie wsparcie oferuje państwo? Jak zmieni się w najbliższym czasie rolna polityka Unii Europejskiej. O tym wszystkim porozmawiamy z czołowymi specjalistami w naszym regionie 25 września. Transmisja debaty dostępna dla każdego od 10.00 rano na stronie gazetakrakowska.pl.

W debacie wezmą udział: Adam Ślusarczyk, dyrektor Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Krakowie (partner merytoryczny wydarzenia), Agnieszka Szlubowska, Dyrektor Urzędu Statystycznego w Krakowie (partner debaty), prof. dr hab. inż. Kazimierz Klima z Katedry Agroekologii i Produkcji Roślinnej Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie (partner debaty).

Poruszymy następujące tematy:

  1. Sytuacja branży rolniczej w Małopolsce.
  2. Wpływ epidemii Covid-19 na stan rolnictwa.
  3. Wsparcie rolników przez rząd i podległe służby.
  4. Dopłaty. Stan realizacji pomocy z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020.
  5. Nowe nabory wniosków.
  6. Rolnictwo 4.0. Aplikacje na smartfony przydatne dla rolników z programami do zarządzania całymi gospodarstwami, albo takie, które pomogą np. dobrać środki ochrony roślin, zidentyfikować chwasty lub szkodniki.
  7. Spis rolny

Odnośnik do transmisji debaty na żywo znajdą Państwo 25 września pod winietą www.gazetakrakowska.pl . Ruszamy o 10.00. Dyskusja zaplanowana została na 2 godziny. Ewentualne pytania do panelistów można kierować do Zbigniewa Bartusia (na mejl: [email protected]), który będzie moderował spotkanie.

Sytuacja rolnictwa w Małopolsce: co wynika z danych krakowskiego GUS

Opublikowane w sierpniu 2020 r. dane sygnalne o sytuacji w małopolskim rolnictwie w roku 2019 mówią o zwiększeniu powierzchni zarówno gospodarstw rolnych, jak i gruntów uprawnych (o 2,5 proc.) w stosunku do roku 2018.
„W czerwcu 2019 r. w województwie małopolskim było 140,1 tys. gospodarstw posiadających użytki rolne o łącznej powierzchni 687,3 tys. ha. W porównaniu z 2018 r. zwiększyła się powierzchnia użytków rolnych, w tym pod zasiewami. W grudniu 2019 r. pogłowie zwierząt gospodarskich było mniejsze niż przed rokiem. Wartość skupionych produktów rolnych była niższa niż rok wcześniej.

Ogólna powierzchnia gospodarstw rolnych w czerwcu 2019 r. wynosiła 687,3 tys. ha i w stosunku do stanu sprzed roku zwiększyła się o 18,2 tys. ha (o 2,7 proc.). Powierzchnia gospodarstw rolnych w województwie stanowiła 4,2 proc. powierzchni gospodarstw w kraju. Gospodarstwa indywidualne użytkowały 96,7 proc. (664,3 tys. ha) ogólnej powierzchni gospodarstw rolnych.
Liczba gospodarstw rolnych posiadających użytki rolne w 2019 r. wyniosła 140,1 tys., co stanowiło 10 proc. wszystkich gospodarstw z użytkami rolnymi w Polsce. Prawie wszystkie gospodarstwa w regionie (99,9 proc.) były własnością osób fizycznych (gospodarstwa indywidualne). W porównaniu z 2018 r. liczba gospodarstw zmniejszyła się o 3,7 tys. Spośród ogólnej liczby gospodarstw posiadających użytki rolne 65 proc. gospodarstw zajmowało się uprawą ziemiopłodów rolnych. Gospodarstwa posiadające powierzchnię użytków rolnych powyżej 1 ha stanowiły 97,2 proc. wszystkich gospodarstw.

Użytki rolne w gospodarstwach ogółem zajmowały 570,9 tys. ha, co stanowiło ponad 83 proc. ich powierzchni. W porównaniu z 2018 r. powierzchnia tych gruntów zwiększyła się o 13,8 tys. ha (o 2,5 proc.). Użytki rolne w dobrej kulturze to 567,1 tys. ha, tj. 82,5 proc. całkowitej powierzchni gruntów w gospodarstwach rolnych. Grunty pod zasiewami zajmowały 302,8 tys. ha, trwałe użytki zielone – 241,0 tys. ha, w tym łąki trwałe – 221,5 tys. ha. Pod uprawy wieloletnie przeznaczonych było 10,8 tys. ha.
Powierzchnia gruntów ugorowanych wyniosła 8,8 tys. ha. Ogrody przydomowe zajmowały 3,8 tys. ha. Lasy i grunty leśne zajmowały 70,2 tys. ha i stanowiły 10,2 proc. ogólnej powierzchni gospodarstw rolnych (w Polsce 5,5 proc.). Pozostałe grunty (m.in. pod zabudowaniami, podwórzami, nieużytki, tereny przeznaczone do rekreacji) stanowiły 6, proc. ogólnej powierzchni gruntów gospodarstw (w kraju 4,6 proc.).

Na tle innych województw województwo małopolskie wyróżnia niski udział użytków, w tym areału pod zasiewami, a wysoki udział łąk i pastwisk trwałych, sadów, ogrodów przydomowych oraz lasów i gruntów leśnych – czytamy w dokumencie krakowskiego GUS.

Produkcja roślinna: zboża i ziemniaki oraz rzepak

Powierzchnia zasiewów w 2019 r. wyniosła 302,8 tys. ha i była większa o 14,3 tys. ha (o 5,0 proc.) niż przed rokiem. W ogólnej powierzchni zasiewów największy areał – 226,5 tys. ha (74,8 proc.) zajmowały zboża ogółem, tj. zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi łącznie z kukurydzą na ziarno, gryką, prosem i pozostałymi zbożowymi. Powierzchnia zasiana zbożami była większa od ubiegłorocznej o 12,8 tys. ha, tj. o 6,0 proc.. Areał upraw zbóż podstawowych wyniósł 180,9 tys. ha, co stanowiło 79,9 proc. ogólnej powierzchni zajmowanej przez zboża. Pszenicą obsiano 103,1 tys. ha, czyli 57,0 proc. powierzchni zbóż podstawowych. Jęczmień uprawiany był na 34,1 tys. ha, pszenżyto – na 22,1 tys. ha, owies – na 19,0 tys. ha, a żyto – na 2,7 tys. ha.

Drugą pod względem wielkości powierzchni uprawą były ziemniaki, które zajmowały 23,0 tys. ha, tj. 7,6 proc. ogólnej powierzchni zasiewów. W stosunku do poprzedniego roku areał uprawy ziemniaków zmniejszył się o 0,8 tys. ha.

Areał upraw roślin przemysłowych zwiększył się z 14,6 tys. ha w 2018 r. do 16,3 tys. ha w 2019 r. Powierzchnia upraw oleistych wzrosła o 1,8 tys. ha (do 14,2 tys. ha), w tym rzepaku i rzepiku o 1,6 tys. ha (do 12,4 tys. ha), a powierzchnia uprawy buraków cukrowych zmniejszyła się o 0,3 tys. ha (do 1,2 tys. ha). Na uprawę roślin pastewnych przeznaczono 12,4 tys. ha, czyli podobnie jak rok wcześniej.

Zbiory zbóż ogółem oszacowano na 876,3 tys. t, tj. o 53,4 tys. t (o 6,5 proc.) więcej niż przed rokiem. Stanowiło to 3,0 proc. zbiorów krajowych. Przeciętny plon zbóż z 1 ha wyniósł 38,7 dt wobec 38,5 dt w 2018 r. (w kraju zebrano o 8,3 proc. więcej zbóż przy średnim plonie 36,7 dt/ha). Zbiory zbóż podstawowych (641,0 tys. t) były wyższe o 61,0 tys. t od uzyskanych rok wcześniej, a przeciętny plon z 1 ha zwiększył się z 35,3 dt w 2018 r. do 35,4 dt. Zbiory zbóż intensywnych (pszenicy, jęczmienia, pszenżyta) wyniosły 583,8 tys. t i były większe o 58,9 tys. t, tj. o 11,2 proc. od zbiorów roku poprzedniego. Stanowiły 2/3 ogólnej produkcji zbóż.

Zebrano 470,7 tys. t ziemniaków (łącznie z produkcją w ogrodach przydomowych), czyli o 110,7 tys. t mniej niż rok wcześniej, a uzyskany plon (205 dt/ha) był niższy o 40 dt/ha. W grupie upraw przemysłowych notowano m.in. mniejsze zbiory buraków cukrowych niż w 2018 r. – 79,3 tys. t (wobec 95,1 tys. t), ale wyższe plonowanie – 636 dt/ha (rok wcześniej – 625 dt/ha).

Zbiory rzepaku i rzepiku były większe o 3,1 tys. t i wyniosły 35,8 tys. t. Natomiast średni plon z 1 hektara powierzchni uprawy wyniósł 28,9 dt wobec 30,2 dt przed rokiem. Łączną produkcję owoców z drzew (z wyłączeniem produkcji poza sadami) oszacowano na 107,7 tys. t, tj. o 32,5 proc. mniej niż przed rokiem. W 2019 r. zbiory jabłek, które dominują w produkcji sadowniczej, wyniosły 93,3 tys. t i były o 46,3 tys. t mniejsze. Jednocześnie zebrano 7,1 tys. t śliwek, 3,0 tys. t gruszek, 2,6 tys. t wiśni, 1,2 tys. t czereśni. Ponadto, w omawianym roku z krzewów i plantacji jagodowych (bez szkółek i mateczników) zebrano łącznie 13,7 tys. t owoców, tj. o 11,5 proc. mniej.

Zbiory warzyw ogółem wyniosły 445,1 tys. t i były o 10,9 proc. mniejsze od uzyskanych w poprzednim roku. Kapusty zebrano 178,2 tys. t, kalafiorów – 50,8 tys. t, marchwi jadalnej – 47,6 tys. t, a cebuli – 33,5 tys. t. Zbiory warzyw stanowiły 11,6 proc. zbiorów krajowych.

Produkcja zwierzęca

W grudniu 2019 r. pogłowie trzody chlewnej w województwie liczyło 135,9 tys. szt. i było o 5,3 proc. mniejsze w skali roku. Stanowiło 1,2 proc. pogłowia trzody chlewnej w kraju. W strukturze pogłowia trzody największą grupę (41,0 proc.) stanowiła trzoda chlewna na ubój w wadze 50 kg i więcej, która liczyła 55,8 tys. sztuk. Prosięta (32,9 tys. sztuk) stanowiły 24,2 proc. ogólnej wielkości pogłowia, natomiast warchlaki (32,0 tys. sztuk) – 23,5 proc..

Pogłowie loch na chów, którego wielkość świadczy o nastawieniach produkcyjnych w chowie trzody i jednocześnie określa aktualne możliwości reprodukcyjne stada, zmniejszyło się o 2,2 proc.. Pogłowie grup decydujących o wielkości produkcji, tj. warchlaków i trzody chlewnej o wadze 50 kg i więcej z przeznaczeniem na ubój (tuczników), w ujęciu rocznym obniżyło się łącznie o 8,5 proc.. Stado prosiąt było o 2,4 proc. większe w ujęciu rocznym. Obsada trzody chlewnej na 100 ha użytków rolnych wyniosła 24 sztuki (w kraju – 76 sztuk).

W grudniu 2019 r. pogłowie bydła ogółem liczyło 169,0 tys. szt. i było o 2,0 proc. mniejsze niż przed rokiem. Pogłowie bydła w województwie stanowiło 2,7 proc. stanu krajowego. Spadek pogłowia odnotowano wśród bydła 2-letniego i starszego (o 5,1 proc., w tym krów o 6,3 proc.) oraz młodego bydła w wieku od 1 roku do 2 lat (o 4,3 proc.). Większe niż rok wcześniej było pogłowie cieląt poniżej 1 roku (o 6,3 proc.). Gospodarstwa indywidualne utrzymywały 97,5 proc. całego pogłowia bydła. Obsada bydła na 100 ha użytków rolnych wyniosła 30 sztuk (w Polsce – 43 sztuki).

Pogłowie owiec w grudniu 2019 r. liczyło 79,3 tys. sztuk, tj. o 0,5 tys. sztuk (o 0,6 proc.) mniej niż w grudniu 2018 r., w tym maciorek – 46,3 tys. sztuk, tj. o 14,9 tys. sztuk (o 24,3 proc.) mniej. Liczebność stada stanowiła 29,6 proc. pogłowia krajowego. Na gospodarstwa indywidualne przypadało 99,6 proc. ogólnej liczby pogłowia w województwie. Obsada owiec na 100 ha użytków rolnych wynosiła 14 sztuk (w kraju – 2 sztuki).

W grudniu 2019 r. pogłowie drobiu ogółem w województwie wyniosło 4863,1 tys. sztuk i było mniejsze o 297,2 tys. sztuk, tj. o 5,8 proc. w stosunku do grudnia 2018 r. Gospodarstwa indywidualne utrzymywały 99,1 proc. pogłowia drobiu. W strukturze drobiu ogółem 95,2 proc. stanowił drób kurzy – 4631,2 tys. sztuk. Nioski stanowiły 49,0 proc. drobiu kurzego (2271,5 tys. sztuk). Obsada drobiu kurzego na 100 ha użytków rolnych wynosiła 811 sztuk (w Polsce – 1214 sztuk).

Skup i ceny produktów rolnych

W ciągu roku skupiono produkty rolne o łącznej wartości 1112,3 mln zł (według cen bieżących, bez podatku VAT), czyli o 88,9 mln zł (o 7,4 proc.) mniej niż rok wcześniej. Wartość skupionych produktów roślinnych wynosiła 371,4 mln zł i w porównaniu z 2018 r. była niższa o 76,9 mln zł (tj. o 17,2 proc.). Wartość skupionych produktów zwierzęcych (66,6 proc. ogólnej wartości skupionych produktów rolnych) wynosiła 740,9 mln zł i była niższa o 12,0 mln zł, tj. o 1,6 proc. od uzyskanej przed rokiem. Wartość skupu produktów rolnych w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych wyniosła 1948 zł, produktów roślinnych – 651 zł, a zwierzęcych – 1298 zł.

W 2019 r. skupiono 55,6 tys. t ziarna zbóż podstawowych konsumpcyjnych i paszowych (łącznie z mieszankami zbożowymi, bez ziarna siewnego), co stanowiło 0,7 proc. skupu ogólnokrajowego. W odniesieniu do roku poprzedniego skup ziarna zbóż zwiększył się o 5,5 proc.. Pszenicy skupiono 50,0 tys. t, tj. o 10,9 proc. więcej niż przed rokiem, a żyta – 0,2 tys. t, czyli o 87,9 proc. mniej niż rok wcześniej. Średnia cena pszenicy w skupie wyniosła 69,30 zł/dt, a na targowiskach – 90,45 zł/dt. W ujęciu rocznym cena skupu pszenicy spadła o 3,5 proc., a cena targowiskowa wzrosła o 10,3 proc.. Cena żyta zarówno w skupie (59,84 zł/dt), jak i w obrocie targowiskowym (82,49 zł/dt) była wyższa w porównaniu z poprzednim rokiem (odpowiednio o 10,1 proc. i 10,7 proc.).

Skupiono 14,1 tys. t ziemniaków, czyli o 20,5 proc. mniej niż w 2018 r. Za 1 dt ziemniaków jadalnych (bez wczesnych) w skupie płacono 119,86 zł (o 94,8 proc. więcej niż rok wcześniej), a na targowiskach – 173,21 zł (o 97,6 proc. więcej). Buraków cukrowych skupiono 85,5 tys. t, tj. o 10,8 proc. mniej niż rok wcześniej. Przeciętnie za 1 dt buraków płacono w skupie niemal tyle samo, co przed rokiem, czyli 7,64 zł.

Producenci rolni dostarczyli do skupu 106,2 tys. t żywca rzeźnego (w wadze żywej), tj. o 10,1 proc. mniej niż w 2018 r. Mniej skupiono trzody chlewnej, owiec i drobiu, a więcej bydła (bez cieląt).

Średnia cena skupu 1 kg cieląt rzeźnych wyniosła 13,75 zł i była wyższa o 9,3 proc. niż w 2018 r. Za 1 kg żywca wołowego płacono średnio 6,64 zł, czyli o 7,7 proc. więcej niż przed rokiem, a za 1 kg żywca wieprzowego – 5,46 zł (o 20,1 proc. więcej). Na targowiskach cena żywca wołowego (krów rzeźnych) wyniosła 4,86 zł/kg i była niższa o 6,9 proc. niż przed rokiem. Więcej natomiast płacono za żywiec wieprzowy (o 15,5 proc.) – 5,69 zł/kg.

W odniesieniu do roku poprzedniego polepszyła się relacja cen skupu żywca wieprzowego do cen targowiskowych żyta. Ukształtowała się ona na poziomie 6,6 (w 2018 r. – 6,1), w Polsce relacja ta wyniosła 7,3 (wobec 6,7 w 2018 r.). Relacja cen skupu żywca wieprzowego do targowiskowych cen jęczmienia zwiększyła się z 5,8 w 2018 r. do 6,3 w 2019 r. (podobnie w kraju).

Na targowiskach za konia roboczego płacono 6667 zł, tj. o 14,8 proc. więcej niż rok wcześniej, za prosię na chów (237,18 zł) o 8,1 proc. więcej. Natomiast za krowę dojną płacono 3014 zł (o 1,1 proc. mniej), za jałówkę 1-roczną – 2114 zł (o 13,0 proc. mniej).

Skupiono 135,0 mln l mleka krowiego i było to o 3,4 proc. mniej niż w 2018 r. Średnia cena skupu 1 litra mleka (1,25 zł) wzrosła w ciągu roku o 1,2 proc.. Jaj kurzych konsumpcyjnych skupiono 69,0 mln sztuk, tj. o 9,9 mln sztuk (o 12,6 proc.) mniej niż w 2018 r. Przeciętnie w skupie za 1 jajo kurze płacono 0,23 zł (przed rokiem – 0,25 zł), natomiast na targowiskach – 0,87 zł za sztukę (rok wcześniej – 0,88 zł).

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera