Czy wiecie, co znaczą słowa: dyrdoń, fiśla czy hojwynder? Ten słownik to wyjaśni

Mirosław Dragon
Mirosław Dragon
- Przeglądając ten słownik, można sobie przypomnieć zapomniane już słowa - mówi Dorota Wons.
- Przeglądając ten słownik, można sobie przypomnieć zapomniane już słowa - mówi Dorota Wons. fot. Mirosław Dragon
Dorota Wons, nauczycielka z Zębowic, wydała „Rolniczy słownik gwarowy”. Chciała ocalić słowa, które nieuchronnie zanikają.

Słownik właśnie został wydany dzięki dotacji z Unii Europejskiej. Można go dostać za darmo w Izbie Regionalnej w Zębowicach.

W niedzielę o 16.00 zaplanowano też spotkanie autorskie w Domu Spotkań w Zębowicach (o godz. 16:00). Tam także książka będzie dostępna.

Program spotkania autorskiego w Zębowicach w ramach cyklu „Historia Lokalna w powiecie oleskim”.
Program spotkania autorskiego w Zębowicach w ramach cyklu „Historia Lokalna w powiecie oleskim”. fot. Dorota Wons

- Wielu słów dzisiaj już się nie używa, bo nie ma już starych maszyn i narzędzi - mówi Dorota Wons. - Kto z młodego pokolenia wie dzisiaj, co to jest: cypula, dyrdoń, fiśla czy locher? Czasy żniwiarek i młockarni odeszły bezpowrotnie.

Cypula to chude mleko, dyrdoń to pęd sosny, fiśla to górna część stodoły, a locher to maszyna do robienia dołków na ziemniaki - sadzeniaki.

W tytule autorka zaznaczyła, że jest to słownik Ziemi Zębowickiej.

- Gwara ma bowiem to do siebie, że nieraz w sąsiednich miejscowościach ludzie używają różnych słów na określenie tych samych rzeczy - mówi Dorota Wons.

Łącznie w słowniku jest 800 haseł. Część z nich ilustrowana jest zdjęciami, dzięki którym można zobaczyć, jak wyglądały hojwynder (przetrząsacz do siana) czy haziel (sławojka).

Dorota Wons tworzy już kolejny słownik. Tym razem zbiera zwyczajowe nazwy miejscowości, osad oraz przysiółków w gminie Zębowice.

- Ja mieszkam w Zębowicach, w części zwanej Borowiany. W Zębowicach jest też Klepka, Ukraina, Huta, Malinów. Tych nazw jest naprawdę dużo i każda ma swoją historię, którą warto opisać, zanim zostanie zapomniana - mówi Dorota Wons.

Kto zna takie nazwy, może napisać maila do autorki: [email protected]

Rolniczy słownik gwarowy:

  • ajchel – żołądź
  • ajmer - wiadro
  • babka - kowadełko do klepania kosy
  • baloniok – wóz na gumowych kołach
  • blumkol - kalafior
  • cedzitko - sitko
  • ciga - koza
  • cug - ciąg powietrza w kominie
  • dwuśniok – kosz pleciony z dwoma uchami
  • dyrdoń - młody pęd sosny
  • fefermyncka – mięta
  • fontek - pół kilograma
  • forancić – robić zapasy
  • gansipampek – stokrotka
  • gogoły – niedojrzałe owoce
  • grasmyjer – kosiarka do trawy
  • handfyjger - zmiotka
  • hawerfloki – płatki owsiane
  • hojbinder – maszyna do zgrabiania siana na tzw. lońty
  • hojwynder – przetrząsacz do siana
  • kamerlik - komórka
  • kosok - sierp
  • lulki – małe kartofle
  • maśka - kokardka
  • pypry - nawóz sztuczny
  • śtifmiterki - bratki
  • waśkorb - kosz na pranie
  • zecaj - jajko sadzone
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Filip Chajzer o MBTM

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Czy wiecie, co znaczą słowa: dyrdoń, fiśla czy hojwynder? Ten słownik to wyjaśni - Nowa Trybuna Opolska