Ekoschematy, czyli nowa forma płatności dla rolników. Jakie są stawki dopłat dla rolnictwa przyjaznego środowisku? Co przyniesie Wspólna Pol

Agata Wodzień-Nowak
Agata Wodzień-Nowak
pixabay.com
Ekoschematy to nowe rozwiązanie, do którego wprowadzania zachęcani są rolnicy. Ich wdrożenie umozliwia uzyskanie dopłat, a także ma na celu stosowanie rozwiązań przyjaznych środowisku oraz klimatowi. Krajowy plan strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 zawiera kilkanaście ekoschematów, które będą częścią wsparcia bezpośredniego. Dopłaty obejmą m.in. Utrzymanie zadrzewień śródpolnych, uproszczone systemy uprawy, czyli uprawę bezorkową i pasową, zróżnicowanie struktury upraw czy dobrostan zwierząt. Sprawdź szczegóły i stawki z nimi związane.

Minister rolnictwa przy każdej okazji mówi o możliwościach, jakie będą wynikały z Europejskiego Zielonego Ładu. Jest tez pewne zagrożenie w postaci redukcji produkcji rolnej. Zdaniem Henryka Kowalczyka to szansa dla polskiego rolnictwa.

- Mamy bliżej do zrównoważonego rolnictwa niż inne kraje - sądzi szef resortu rolnictwa.

Ekoschematy to nowość związana z Zielonym Ładem

Ekoschematy będą nową formą w ramach unijnego wsparcia. Jak wyjaśniał na początku października Maciej Golubiewski, dyrektor gabinetu komisarza EU ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego, jest to formuła, która pozwala wykorzystywać dopłaty bezpośrednie do tego, żeby promować właśnie pewne rozwiązania idące w celu produkcji bardziej zrównoważonej.

Ekoschematy według Golubiewskiego mają na celu dać przyzwyczaić się rolnikom do tego, że mogą spróbować np. rolnictwa ekologicznego czy inwestować w technologie rolnictwa precyzyjnego.

Ekoschematy, czyli dopłaty bezpośrednie dla rolnictwa przyjaznego środowisku. Co trzeba o nich wiedzieć?

W ramach I filara nastąpi wzrost płatności dla gospodarstw rolnych o powierzchni do 50 ha, które otrzymają je w wysokości powyżej średniej unijnej. Natomiast w ramach II filara możliwości one będą realizowane poprzez ekoschematy.

- Są ekoschematy proste, jak plany nawozowe, czy rolnictwo zrównoważone, ale są też ekoschematy trudne, jak np. rolnictwo ekologiczne - wymienia wicepremier.

Ekoschematy, które mają wdrażać realizację polityki klimatycznej i środowiskowej. Na ten cel przeznaczone jest 25% pierwszej koperty, czyli 4,4 mld euro. W Krajowym Planie Strategicznym przewidziano 16 ekoschematów, w tym m.in. dotyczące roślin miododajnych, rolnictwa ekologicznego, czy dobrostanu zwierząt.

II filar jest dużo skromniejszy – główną jego pozycję stanowi dopłata ONW. Środki unijne łącznie z budżetem krajowym w tym przypadku wyniosą 1,5 mld euro – podkreślił szef resortu rolnictwa spotykając się z rolnikami.

Jakie ekoschematy będą realizowane w Polsce?

W drugiej wersji projektu Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej zaplanowano następujące ekoschematy i szacowane stawki:

  • Obszary z roślinami miododajnymi - szacowana stawka: 1 198 zł/ha
  • Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt - szacowana stawka: 1 050 zł/ha
  • Międzyplony ozime/Wsiewki śródplonowe - szacowana stawka: 786 zł/ha
  • Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia / narzędzie FAST - szacowana stawka: wariant podstawowy 129 zł/ha, wariant z wapnowaniem 649 zł/ha
  • Zróżnicowana struktura upraw - szacowana stawka: 339 zł/ha
  • Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji - szacowana stawka: 428 zł/ha
  • Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo, tj. w formie aplikacji doglebowej - szacowana stawka: 291 zł/ha.
  • Uproszczone systemy uprawy - szacowana stawka: 601 zł/ha.
  • Zagospodarowanie resztek pożniwnych w formie mulczu (matowania) - szacowana stawka: 382 zł/ha
  • Utrzymanie zadrzewień śródpolnych - szacowana stawka: 2 494 zł/ha
  • Utrzymanie systemów rolno-leśnych - szacowana stawka: 300 zł/ha.
  • Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych - szacowana stawka: 280 zł/ha.
  • Przeznaczenie 10% powierzchni UR w gospodarstwie na obszary nieprodukcyjne - Szacowana stawka: 85 zł/ha.
  • Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin - szacowana stawka: 1300 zł/ha
  • Biologiczna ochrona upraw - szacowana stawka: 400 zł/ha. W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
  • Rolnictwo ekologiczne - od 551 do 3 056 zł/ha
  • Dobrostan zwierząt od 12 zł za kurę do prawie 600 za krowę

Ekoschemat: Obszary z roślinami miododajnymi

  • Utworzenie obszaru z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych z określonej listy.
  • Zakaz prowadzenia produkcji rolnej (w tym zakaz wypasu i koszenia) w terminie do 31 sierpnia.
  • Zakaz stosowania środków ochrony roślin.

Taka fora wsparcia ma zachecić rolników do tworzenia obszarów z roślinami miododajnymi, które będą stanowiły długotrwałe, różnorodne i bezpieczne żerowiska dla pszczoły miodnej i dzikich owadów zapylających. Obszary z roślinami miododajnymi z założenia przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej.

Interwencja będzie polegała na tworzeniu obszarów z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej 2 gatunków roślin miododajnych.

Ekoschemat - Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt

W przypadku tego ekoschematu wymogiem jest, by obsada zwierząt trawożernych w gospodarstwie wynosiła co najmniej 0,3 DJP/ha TUZ i maksymalnie 1,5 DJP/ha TUZ.

Celem ekoschematu jest ochrona bioróżnorodności poprzez właściwe gospodarowanie na trwałych użytkach zielonych o niskiej wartości produkcyjnej. Jednocześnie, przyznanie wsparcia gospodarstwom z określoną, ekstensywną obsadą zwierząt trawożernych pozwoli na utrzymanie tych gospodarstw w gotowości produkcyjnej, będzie promowało zamknięty obieg materii w obrębie gospodarstwa oraz przyczyni się do wykorzystania potencjału paszowego TUZ.

Wsparcie kierowane jest do gospodarstw prowadzących wypas (zwierzęta aktywnie pielęgnują TUZ), bądź wykorzystujących posiadane łąki kośne do żywienia zwierząt w gospodarstwie.

Ekoschemat Międzyplony ozime/Wsiewki śródplonowe - wymogi

Utrzymywanie międzyplonów w postaci wsiewek roślin bobowatych drobnonasiennych lub mieszanek z roślinami bobowatymivdrobnonasiennymi) w uprawę główną lub międzyplonów ozimych w formie mieszanek utworzonych z co najmniej
2 gatunków roślin, w terminie od 1 października do 15 lutego następnego roku.

Zakaz stosowania środków ochrony roślin na międzyplonach ozimych - przez okres ich utrzymania, w przypadku wsiewek śródplonowych - od momentu zbioru uprawy głównej przez co najmniej 8 tygodni lub do momentu wysiewu kolejnej uprawy głównej.

Celem interwencji jest przede wszystkim poprawa jakości gleb (wzbogacenie gleby w substancję organiczną i składniki pokarmowe, ograniczenie erozji, przeciwdziałanie przesuszeniu gleb).

Ekoschemat - Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia / narzędzie FAST

Wariant podstawowy: (bez wapnowania, w przypadku, gdy wyniki próbek gleby nie wskazują na potrzebę zastosowania wapnowania): Opracowanie i przestrzeganie planu nawozowego do powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie, opartego na bilansie azotu oraz chemicznej analizie gleby, określającego dawki składników pokarmowych (N, P, K i Mg oraz potrzeby wapnowania).

Wariant z wapnowaniem: obejmuje opisany wyżej zakres podstawowy rozszerzony o zastosowanie wapnowania, którego potrzeba wynika z przeprowadzonych w ramach wariantu podstawowego badań gleby, przy czym wsparcie do wapnowania przysługuje do powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie o pH poniżej lub równej 5,5, na których wykonywany jest zabieg wapnowania. Wsparcie w zakresie wapnowania przysługuje nie częściej niż raz na 4 lata. Tu również cel stanowi poprawa stanu gleby.

Ekoschemat - Zróżnicowana struktura upraw

Uprawa co najmniej 3 różnych gatunków upraw, przy czym co najmniej 20% w strukturze zasiewów stanowią uprawy gatunków roślin mających pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej (m.in. rośliny bobowate), oraz

  • udział zbóż (w tym kukurydzy) nie przekracza 65%,
  • udział upraw pozostałych gatunków roślin mających ujemny wpływ na bilans glebowej materii organicznej (m.in. okopowe, rzepak) nie przekracza 30%

Ekoschemat - Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji

Wymogi:

  • Wymieszanie obornika z glebą maksymalnie w ciągu 12 godzin od aplikacji na gruncie ornym;
  • Potwierdzenie realizacji tej praktyki za pomocą tzw. zdjęcia geotagowanego przy wykorzystaniu aplikacji udostępnionej przez ARiMR;
  • Obowiązek przykrywania obornika w miejscu składowania.

Celem ekoschematu jest ograniczenie emisji amoniaku do atmosfery poprzez wymieszanie obornika w okresie maksymalnie 12 godzin od jego aplikacji na glebę oraz przez obowiązek przykrywanie obornika w miejscu jego składowania.

Ekoschemat - Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo, czyli w formie aplikacji doglebowej

Wymagane jest minimalizowanie strat amoniaku poprzez rozlewanie płynnych nawozów naturalnych na gruntach ornych w formie aplikacji doglebowej. Celem ekoschematu jest ograniczenie emisji amoniaku do atmosfery w trakcie i po aplikacji płynnych nawozów naturalnych.

Ekoschemat - Uproszczone systemy uprawy

Na gruntach ornych prowadzona jest uprawa uproszczona w formie uprawy bezorkowej lub uprawy pasowej. Ekoschemat nie obejmuje uprawy zerowej.

Ekoschemat - Zagospodarowanie resztek pożniwnych w formie mulczu (matowania)

Wymóg to pozostawienie co najmniej do 15 lutego w formie mulczu (matowania) resztek pozbiorowych (po uprawie roślin w plonie głównym). Pozostawiona biomasa powinna być rozdrobniona i w miarę możliwości równomiernie rozmieszczona na powierzchni gleby.

Ekoschemat - Utrzymanie zadrzewień śródpolnych

Utrzymanie i pielęgnacja zadrzewień śródpolnych, założonych w ramach:

  • art. 22 rozporządzenia PE i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 - dotyczy zadrzewień założonych w 2022 r. w ramach poddziałania 8.1 - Zalesianie i tworzenie terenów zalesionych, PROW na lata 2014-2020 lub
  • interwencji „Tworzenie zadrzewień śródpolnych” z art. 68 projektu rozporządzenia o Planach Strategicznych WPR,
  • w celu zapewnienia przetrwania posadzonych w formie liniowej lub pasowej drzew i/lub krzewów pod względem ich ilości i jakości.

Celem interwencji jest zachęcenie rolników do utrzymania i pielęgnacji utworzonych na gruntach ornych zadrzewień śródpolnych.

Ekoschemat - Utrzymanie systemów rolno-leśnych
wsparciem zostanie objęty obszar, na którym drzewa lub krzewy są zintegrowane z uprawą rolną, tj. zarówno obszar z nasadzeniami drzew i krzewów, jak również grunt uprawiany pomiędzy nim

Ekoschemat - Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych

Warunkiem uzyskania płatności w danym roku jest wystąpienie zalania lub podtopienia na trwałych użytkach zielonych w okresie między 1 maja a 30 września, przez okres co najmniej 12 dni.

Wsparcie realizowane w gospodarstwach realizujących równolegle na danym obszarze zobowiązania w ramach wybranych wariantów pakietów przyrodniczych związanych z zachowaniem cennych siedlisk przyrodniczych i siedlisk zagrożonych gatunków ptaków w ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020 r. Pakietu 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 (poza wariantem 4.3. Murawy), Pakietu 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 (poza wariantem 5.3. Murawy) lub Pakietu 8. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk oraz analogicznych zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego 2023-2027.

Ekoschemat - Przeznaczenie 10% powierzchni UR w gospodarstwie na obszary nieprodukcyjne

Wymagania:

  • utrzymanie obszarów sprzyjających różnorodności biologicznej na poziomie co najmniej10% użytków rolnych i jednocześnie 7% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie (o ile grunty orne występują w gospodarstwie);
  • realizacja za pomocą następujących obszarów nieprodukcyjnych: grunty ugorowane, żywopłoty, pasy zadrzewione, zadrzewienia liniowe i pojedyncze drzewa, rowy, zagajniki śródpolne, oczka wodne, miedze śródpolne, strefy buforowe, pasy gruntów kwalifikujące się do płatności wzdłuż obrzeży lasu (bez produkcji), „luk skowronkowych” utworzonych w uprawach, o określonych wymiarach;
  • do obliczania powierzchni ww. obszarów będą stosowane współczynniki konwersji i ważenia.

Ekoschemat - Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin

Prowadzenie w danym roku uprawy zgodnie z metodyką integrowanej produkcji roślin dla danego rodzaju uprawy, potwierdzone certyfikatem krajowego systemu jakości - Integrowana Produkcja. Założeniem interwencji jest udzielanie pomocy do prowadzenia upraw zgodnie z metodykami integrowanej produkcji roślin pod nadzorem podmiotów certyfikujących, potwierdzonego
certyfikatem.

Ekoschemat - Biologiczna ochrona upraw

Zastosowanie na określonej uprawie zabiegu z wykorzystaniem biologicznej ochrony roślin przy użyciu preparatów mikro- lub makrobiologicznych.
Jako metody biologiczne należy rozumieć zabieg z zastosowaniem:

  • mikrobiologicznego środka ochrony roślin, zgodnie z etykietą tego środka, lub
  • zabieg z zastosowaniem makroorganizmów, które nie podlegają w Unii Europejskiej obowiązkowi rejestracji, wymienionych na liście opracowanej w tym celu.

Celem interwencji jest ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin, co będzie miało pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej i zmniejszy depozycję chemicznych środków ochrony roślin do środowiska.

Ekoschemat – Rolnictwo ekologiczne

Wymagania w ramach interwencji:

  • Prowadzenie produkcji rolnej, zgodnie z przepisami określonymi m.in. w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 oraz w ustawie o rolnictwie ekologicznym.
  • Uprawa gatunków roślin określonych na poziomie przepisów krajowych.
  • Obowiązek produkcji ekologicznej i odpowiednie przeznaczenie zbioru (m. in. do przetwórstwa, sprzedaży, przekazania do innych gospodarstw, żywienia zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie).
  • Posiadanie zwierząt – w przypadku płatności do upraw paszowych na gruntach ornych oraz do trwałych użytków zielonych.
  • Posiadanie zwierząt w obsadzie 0,5-1,5 DJP na każdy hektar UR – w przypadku premii za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej.
  • Zachowanie trwałych użytków zielonych (nie dotyczy pakietu Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi, poza TUZ cennymi przyrodniczo). Ponadto, w przypadku podstawowych upraw sadowniczych, ekstensywnych upraw sadowniczych oraz upraw jagodowych:
  • Uprawa gatunków w okresie owocowania, a w przypadku upraw niebędących w okresie owocowania - potwierdzenie, że do założenia tych upraw wykorzystano materiał nasadzeniowy odpowiedniej jakości.
  • Utrzymanie minimalnej obsady dla poszczególnych gatunków roślin z tolerancją do 10%.
  • Coroczne wykonywanie na plantacji zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych.

Szacowane stawki płatności w przypadku:

  • Upraw rolniczych: 1 629 zł/ha - w okresie konwersji; 1 503 zł/ha - po okresie konwersji
  • Upraw warzywnych:2 630 zł/ha - w okresie konwersji; 2 000 zł/ha - po okresie konwersji
  • Upraw zielarskich: 1 793 zł/ha - w okresie konwersji/po okresie konwersji
  • Podstawowych upraw sadowniczych: 3 056 zł/ha - w okresie konwersji; 1 912 zł/ha - po okresie konwersji
  • Upraw jagodowych:2 430 zł/ha – w okresie konwersji; 2 148 zł/ha - po okresie konwersji
  • Ekstensywnych upraw sadowniczych: 1 274 zł/ha - w okresie konwersji/po okresie konwersji
  • Upraw paszowych na gruntach ornych: 1 607 zł/ha - w okresie konwersji; 1 473 zł/ha - po okresie konwersji
  • Trwałych użytków zielonych: 1 009 zł/ha - w okresie konwersji/po okresie konwersji
  • Małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi - 1 577 zł/ha
  • Premii za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą - 551 zł/ha

Ekoschemat – Dobrostan zwierząt

Wymagania w ramach interwencji: Zwierzęta objęte wymogami są oznakowane i zarejestrowane zgodnie z przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (jeśli dotyczy). Wymogi odnoszące się do danej grupy zwierząt dotyczą wszystkich zwierząt tej grupy utrzymywanych w gospodarstwie rolnym.
Rolnik realizujący interwencję dotyczącą dobrostanu zwierząt po raz pierwszy w nowym okresie programowania zobowiązany jest do odbycia szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków. Rolnik posiada plan poprawy dobrostanu zwierząt (nie dotyczy wypasu krów mlecznych).

Szacowane stawki płatności w przypadku dobrostanu:

  • loch: 301 zł/ lochę,
  • tuczników: 24 zł/tucznika,
  • krów mlecznych - wypas: 185 zł/krowę,
  • krów mlecznych - zwiększona powierzchnia bytowa: 595 zł/krowę,
  • krów mamek: 329 zł/krowę,
  • owiec:133 zł/samicę gatunku owca domowa w wieku co najmniej 12 miesięcy,
  • kur niosek: 12,2 zł/ kurę nioskę,
  • kurcząt brojlerów: 0,17 zł/kurczę brojlera,
  • indyków utrzymywanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa: 2,6 zł/indyka,
  • opasów - zwiększona powierzchnia bytowa: 269 zł/opasa,
  • opasów - premia ubojowa:107 zł/opasa,
  • koni – zwiększona powierzchnia bytowa: 373 zł/konia w wieku co najmniej 24 miesiące,
  • koni - system otwarty: 169 zł/konia w wieku co najmniej 24 miesiące,
  • kóz: - 129 zł/samicę gatunku koza domowa w wieku co najmniej 12 miesięcy

Źródło: MRiRW

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo