Jak wydzierżawić państwową ziemię rolną? Ile to kosztuje?

Od początku działalności Zasobu WRSP (czyli od 1992 r.) do 31 grudnia 2018 r. do dzierżawy oferowano prawie 7,5 mln hektarów, tu warto zaznaczyć, że w tej puli część gruntów więcej niż jednokrotnie. Wydzierżawiono 4,9 mln ha (również część gruntów więcej niż jednokrotnie). Podpisanych było 346,4 tys. umów. Tylko w ubiegłym roku Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa oddał w dzierżawę 40,4 tys. ha na podstawie 4,9 tys. zawartych umów.

Najczęściej zawierane są umowy na dzierżawę działek rolnych do 1 ha (stanowiły 43% liczby wszystkich umów w latach 1992–2018). W umowach zawieranych w 2018 r. dzierżawy tak małych nieruchomości stanowiły 19% ogólnej liczby zawartych umów. W 2018 r. w grupie obszarowej od 1 do 10 ha liczba zawieranych umów dzierżawy kształtowała się na poziomie 48%, a udział umów w grupie obszarowej 10–100 ha wyniósł 33%.

Ważna zmiana w dzierżawie ziemi od KOWR w 2019 roku

- Najważniejsze zmiany, które dotyczą przede wszystkim rolników w Ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa - jeśli chodzi o funkcjonujące umowy dzierżawy - nie mamy już okresu ograniczającego okres trwania umowy do lat 30 na czas określony - wyjaśnia Adam Niedbalski, główny specjalista OT KOWR w Bydgoszczy. - Został wyłączony ze stosowania artykuł 695 kodeksu cywilnego, który powoduje, że wszystkie umowy zawarte z KOWR są umownymi zawartymi na czas określony, niezależnie od okresu, na jaki trwają - dodaje ekspert z KOWR. Przepisy te obowiązują od 26 cczerwca 2019.

KOWR: "W pierwszej kolejności KOWR ma obowiązek oferować grunty rolne Zasobu, w trybie przetargu ograniczonego, w którym mogą uczestniczyć wyłącznie rolnicy indywidualni zamierzający powiększyć lub utworzyć gospodarstwo rodzinne. Przetargi mają formę licytacyjną lub oferty pisemnej".

Co zrobić, żeby wydzierżawić ziemię rolną od KOWR - krok po kroku:

1. Szukamy ogłoszenia przetargu na dzierżawę nieruchomości Zasobu (np. na stronie internetowej KOWR, w Oddziale Terenowym, Urzędzie Gminy, sołectwie).
2. Jeśli spełniamy kryteria, które podajemy poniżej, składamy wszystkie wymagane dokumenty wymienione w ogłoszeniu przetargu w terminie i miejscu podanym w ogłoszeniu.
3. Sprawdzamy, czy zostaliśmy zakwalifikowani do przetargu przez komisję przetargową KOWR.
4. Wpłacamy wadium w wysokości i terminie podanym w ogłoszeniu przetargu oraz stawić się na przetarg.
5. Licytujemy najwyższy czynsz dzierżawny, a w przypadku przetargu ofert uzyskać najwyższą liczbę punktów.
6. Podpisujemy umowę dzierżawy.

Kryteria - kto może wydzierżawić państwową ziemię?

• Należy od co najmniej 5 lat zamieszkiwać w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego oraz, nieruchomość wystawiana do przetargu położona jest w gminie zamieszkania rolnika lub w gminie graniczącej z tą gminą.
• Trzeba posiadać kwalifikacje rolnicze.
• Kolejny wymóg to osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego, o powierzchni łącznej mniejszej niż 300 ha użytków rolnych, przez okres co najmniej 5 lat (wymóg ten nie dotyczy rolników, którzy w dniu ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy mają nie więcej niż 40 lat).
• Kandydat na dzierżawcę nie powinien też posiadać zaległości z tytułu zobowiązań finansowych wobec KOWR, Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

KOWR wyjaśnia: "W przetargach nie mogą brać udziału osoby, które władają lub władały nieruchomościami Zasobu bez tytułu prawnego i mimo wezwania KOWR (wcześniej Agencji Nieruchomości Rolnych), nieruchomości tych nie opuściły oraz osoby które kiedykolwiek nabyły z Zasobu nieruchomości o powierzchni łącznej co najmniej 300 ha użytków rolnych, przy czym do powierzchni tej wlicza się powierzchnię użytków rolnych, które zostały nabyte z Zasobu, a następnie zbyte, chyba że zbycie nastąpiło na cele publiczne".

Jak ustala się czynsz dzierżawy?

Czynsz w umowach dzierżawy ustalany jest najczęściej jako równowartość odpowiedniej ilości pszenicy albo jako suma pieniężna. W każdym przypadku czynsz jest płatny za półrocze roku kalendarzowego z dołu. W 2018 r. średni czynsz za 1 ha gruntów wynosił 7,1 dt pszenicy.

1. Jeżeli czynsz w umowie określony został w decytonach pszenicy, to należność do zapłaty wylicza się na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającego termin płatności, przyjmując do wyliczeń połowę rocznej stawki czynszu.
2. Jeżeli czynsz w umowie wyrażony jest w mierniku pieniężnym, to począwszy od drugiego terminu płatności podlega on waloryzacji przy zastosowaniu wskaźników zmian cen skupu podstawowych produktów rolnych w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającym termin płatności.

Przedstawione w tabeli wskaźniki są publikowane w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” w obwieszczeniu Prezesa GUS, w terminie 20 dni po upływie każdego półrocza kalendarzowego.

Średni czynsz dzierżawny wszystkich umów dzierżaw w KOWR OT Bydgoszcz wg stanu na 30.04.2019 w dt/ha:powiaty

• aleksandrowski - 6,30
• brodnicki - 10,88
• bydgoski - 5,69
• chełmiński - 8,71
• golubsko-dobrzyński - 6,82
• grudziądzki - 8,36
• inowrocławski - 7,55
• lipnowski - 5,98
• mogileński - 8,56
• nakielski - 9,05
• radziejowski - 9,85
• rypiński - 4,08
• sępoleński - 5,62
• świecki - 6,13
• toruński - 8,60
• tucholski - 8,65
• wąbrzeski - 14,47
• włocławski - 8,27
• żniński - 7,39

Zmiany w obrocie ziemią rolną obowiązujące od 26.06.2019:

W 2018 r. w Polsce średni czynsz w równowartości pszenicy oferowany przez dzierżawców za 1 ha gruntów rolnych wyniósł 7,1 dt,

• w 2017 r. – 7,7 dt,
• w 2016 r. – 12,6 dt,
• w 2015 r. – 11,5 dt.

Średni czynsz za grunty rolne (bez czynszu za części składowe) dla wszystkich trwających umów dzierżawy na 31 grudnia 2018 r. wyniósł równowartość 4,9 dt pszenicy. Według stanu na 31 grudnia 2018 r. w dzierżawie znajdowały się nieruchomości Zasobu WRSP o powierzchni 1 024,1 tys.

Źródło: KOWR.gov.pl