Kacper chce dorabiać jako traktorzysta, ale ma 17 lat. Czy może i czy obejmie go ubezpieczenie?

„Szukam pracy jako kierowca ciągnika rolniczego na gospodarstwie. Mam 17 lat. Posiadam prawo jazdy kat T. Robię od dziecka na gospodarstwie, mam doświadczenie z obsługą różnych maszyn rolniczych tych większych i mniejszych w tym ciągników. W razie czego też szybko się uczę. Interesuje mnie głównie praca na terenie małopolskiego i świętokrzyskiego, ale inne też rozważę”, napisał w grupie rolniczej młody chłopak.

Szybko znaleźli się chętni, by zatrudnić nieletniego u siebie w gospodarstwie. Dziś niełatwo o młodych, którzy są gotowi do pracy w rolnictwie. Czy w tym przypadku wiek może być przeszkodą? Zasady pracy nieletnich są inne, niż w przypadku dorosłych i dotyczy to nie tylko czasu pracy.

Latem mnóstwo młodych ludzi dorabia w pracach sezonowych. Jednak dla nieletnich, nawet gdy mają wakacje, nie każde zajęcie jest wskazane, a niektóre wręcz zabronione.

Obowiązujące przepisy nie definiują pracy sezonowej, zaznacza Główny Inspektorat Pracy w odpowiedzi na pytania Strefy Agro dotyczące pracy nieletniego. GIP dodaje jednak, że w wyjaśnieniu tego terminu można posiłkować się orzecznictwem Sądu Najwyższego (np. wyr. SN z 3 kwietnia 1986 r., sygn. III URN 20/86), które jasno wskazuje, że prace sezonowe są wykonywane tylko przez część roku i ściśle związane z sezonem, porą roku czy z warunkami atmosferycznymi.

- Do prac sezonowych najczęściej zaliczamy prace w turystyce, w handlu, prace polowe, prace w ogrodnictwie czy na budowie - wymienia Mateusz Rzemek, rzecznik prasowy GIP.

Prace lekkie, przy których można zatrudniać niepełnoletnich pracowników to na przykład:

• sezonowe zbieranie owoców,
• roznoszenie ulotek,
• obsługa komputera i urządzeń biurowych,
• sprzątanie pomieszczeń oraz prace porządkowe wokół budynków,
• porządkowanie dokumentacji biurowej.

GIP: Pracownika młodocianego, który chciałby podjąć pracę sezonową w rolnictwie można zatrudniać tylko przy pracach lekkich, czyli takich, które nie powodują zagrożenia jego życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego, a także nie przeszkadzają w wykonywaniu obowiązku szkolnego.

- Pracodawca ma obowiązek określić wykaz prac lekkich zawsze po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Wykaz ten wymaga zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy. Przed rozpoczęciem pracy pracownik młodociany powinien być zapoznany z wykazem prac lekkich, jakie będzie mógł wykonywać - tłumaczy rzecznik GIP.

Jakich prac nie mogą wykonywać nieletni? Wykaz prac lekkich nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. poz. 1240).

Do prac wzbronionych młodocianym należą m.in.:

• związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym,
• prace załadunkowe i wyładunkowe, przy przewożeniu ciężarów środkami transportu, przy przetaczaniu beczek, bali, kloców,
• związane ze stałą wymuszoną i niewygodną pozycją ciała,
• praca w obciążającym mikroklimacie środowiska pracy,
• praca w hałasie i drganiach,
• prace pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokościach,
• prace w narażeniu na szkodliwe działanie pyłów,
• w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych.

W ciągu roku szkolnego, gdy odbywają się zajęcia, młodociany zatrudniony może przepracować tygodniowo przy lekkiej pracy maksymalnie 12 godzin.

W wieku do 16 lat dobowy wymiar czasu pracy młodocianego nie może jednak przekraczać 6 godzin.

GIP: Ponadto, w myśl przepisów § 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac, dozwolone jest zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat przy niektórych rodzajach prac wzbronionych młodocianym, które są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia, jeżeli jest to niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego.

Zatrudnienie młodocianych przy pracach, o których mowa w § 2, nie może mieć charakteru pracy stałej, ma ograniczać się do zaznajamiania młodocianych z czynnościami niezbędnymi do odbycia przygotowania zawodowego (§ 3 rozporządzenia).

Pracodawca ma obowiązek zrobić wszystko, by zapewnić bezpieczeństwo i szczególną ochronę zdrowia podczas pracy młodocianych, biorąc pod uwagę zwiększone ryzyko wynikające z braku ich doświadczenia, świadomości istniejących lub potencjalnych zagrożeń oraz niepełnej dojrzałości fizycznej i psychicznej.

Zapytaliśmy KRUS, co z pracą i ubezpieczeniem nieletniego. Kasa tłumaczy, że kluczowa jest informacja o tym, że ubezpieczenie społeczne rolników obejmuje, na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 90), rolników i pracujących z nimi domowników oraz pomocników rolnika.

• Rolnikiem w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jest pełnoletnia osoba fizyczna prowadząca na terytorium RP osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym (dziale specjalnym produkcji rolnej, wymienionym w załączniku do ustawy).
• Domownikiem, w myśl art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jest osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym, lecz nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.
• Pomocnikiem rolnika jest pełnoletnia osoba, z którą rolnik zawarł umowę o pomocy przy zbiorach (art. 6 pkt 2a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników).

Obowiązujące przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników przewidują możliwość objęcia ubezpieczeniem społecznym rolników osób małoletnich, ale jedynie w sytuacji gdy osoba taka spełnia warunki określone w definicji ustawowej domownika.

Natomiast w przypadku rolnika i pomocnika rolnika, przepisy bezwzględnie wymagają, by osoba ta była pełnoletnia. W stosunku do pomocnika rolnika został ustawowo określony katalog prac, ale w odniesieniu do osoby małoletniej, nie mają zastosowania.

Jednocześnie KRUS zaznacza, że w odniesieniu do osoby pozostającej z rolnikiem w stosunku pracy (pracownika) za wynagrodzeniem, bez względu na formę zatrudnienia (np. umowa o pracę, umowa zlecenie) przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nie przewidują możliwości objęcia pracownika ubezpieczeniem społecznym rolników.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Portal Strefa Agro codziennie. Obserwuj Strefę Agro!