Kleszcze - jak usunąć, jak się chronić? Z roku na rok rośnie liczba zachorowań na boreliozę

Największą liczbę rozpoznań boreliozy odnotowano w ubiegłym roku w województwach: małopolskim, śląskim, mazowieckim, lubelskim, podlaskim, pomorskim oraz warmińsko-mazurskim. Do 2012 roku zgłoszeń przypadków boreliozy było o ponad połowę mniej w ciągu roku, w 2017 r. to już 21 516! Uważajmy, sprawdzajmy, usuwajmy kleszcze.

Trwająca wiosna i zbliżające się lato sprawiają, że na powietrzu - na polu, w lesie czy parku - spędzamy bardzo dużo czasu. Nosimy lżejsze ubrania, więcej odsłaniamy. Niestety, do domu możemy wrócić w towarzystwie, którego nie chcemy - z kleszczem. Te małe pajęczaki mogą przenosić groźne dla zdrowia bakterie, wirusy i pierwotniaki.

W ostatnich latach znacznie wzrosła liczba przypadków zachorowań na boreliozę. Jest tak w Polsce i pozostałej części Europy. W poprzednim roku w naszym kraju zgłoszono 21,5 tys. przypadków boreliozy, a nie są to dane ostateczne, trwa weryfikacja.

Jak wskazuje Główny Inspektorat Sanitarny, "zapadalność wyniosła 56/100 tys. mieszkańców, 10,8% osób zdiagnozowanych zostało poddanych leczeniu w warunkach szpitalnych". Do 2012 roku liczba zachorowań nie przekraczała 10 tys.

Borelioza
Infogram

Jak najwcześniejsze usunięcie kleszcza znacząco zmniejsza ryzyko ewentualnego zakażenia. Ocenia się, że nawet jeśli kleszcz był zakażony to w przypadku usunięcia go ze skóry do 12 godzin od momentu ukąszenia – liczba krętków boreliozy, która przedostanie się do organizmu człowieka będzie zbyt mała, aby spowodować zakażenie.

Kiedy kleszcze są najbardziej aktywne, gdzie występują?

Poranki i wieczory to czas, kiedy kleszcze wykazują największą aktywność życiową. Najmniej wykazują się w południe, zwłaszcza w czasie upałów - ograniczają aktywność przy wysokich temperaturach. "Najwięcej kleszczy bytuje na skraju lasu. Kleszcze nie wspinają się powyżej wysokości 1 – 1,5 m metra, więc najczęściej można je więc spotkać w trawie, chwastach, krzewach na spodniej stronie liści. Po wyczuciu żywiciela spadają na obuwie lub nieosłonięte nogi po czym aktywnie wspinają się po skórze w okolice, gdzie skóra jest cieńsza i lepiej ukrwiona", wyjaśnia Główny Inspektorat Sanitarny.

Jak chronić się przed kleszczami?

Jeśli chcemy wybrać się w okolice leśne i zabezpieczyć przed kleszczami, najlepiej ubrać długie spodnie. GIS zaleca, żeby nogawki wpuścić do skarpetek. Wskazana jest również koszula z długim rękawem. Pomocne mogą być preparaty odstraszające - "zgodnie z zaleceniami producenta nie należy wydłużać odstępów czasu pomiędzy ich stosowaniem, ponieważ ochrona staje się wtedy nieskuteczna".

Zwykle nie czuć ukąszenia przez kleszcza, ponieważ posiadają one w swojej ślinie specjalne substancje znieczulające.

Kleszcze - o czym warto pamiętać?

po wizycie w lesie lub innym miejscu bytowania kleszczy należy dokładne obejrzeć całe ciało,
wstępne oględziny należy zrobić jeszcze przed wejściem do domu, ponieważ kleszcze przyniesione w ubraniu do domu potrafią przeżyć w pomieszczeniach wiele miesięcy,
następnie należy obejrzeć dokładnie również zakryte części ciała, w tym również przejrzeć włosy u dzieci, po zauważeniu kleszcza, należy jak najszybciej go usunąć.

Jak właściwie usunąć kleszcza?

należy specjalnym zestawem do usuwania kleszczy lub pęsetą ująć kleszcza przy samej skórze i pociągnąć ku górze zdecydowanym ruchem, jak najmniej przy nim manipulować lub zgniatać,
nie należy smarować kleszcza żadną substancją, aby nie zwiększać ryzyka zakażenia,
miejsce ukłucia należy zdezynfekować,
jeśli usunięcie kleszcza sprawia trudności lub nie mamy w tym wprawy, należy zwrócić się o pomoc do lekarza.

Kiedy rozpoczynają swoją aktywność sezonowa?
Kleszcze pojawiają się już w marcu, po przebudzeniu ze snu zimowego szukają żywiciela. "Pierwszy szczyt aktywności sezonowej przypada na marzec-czerwiec, drugi zaś przypada we wrześniu. Aktywność kleszczy kończy się z chwila obniżenia średnia temperatura powietrza poniżej 5-7°C co zazwyczaj w Polsce przypada w październiku i listopadzie". Anomalie pogodowe mogą oczywiście zmieniać okresy żerowania kleszczy.