Koncerny drożej skupują buraki cukrowe od rolników. Czy to oznacza kolejne podwyżki cen cukru? Trwa kampania cukrownicza 2022

Kilogram cukru w marketach kosztuje najczęściej 5-6 zł, w osiedlowych sklepach nieco więcej. Po zawirowaniach, które obserwowaliśmy latem, regały znów zapełniły się cukrem, limity zniesiono, wyższa cena została.

Produkty sypkie znalazły się na drugim miejscu najbardziej drożejących produktów w sklepach detalicznych we wrześniu 2022 w zestawieniu rok do roku. W tej grupie zdecydowanie najmocniej podrożał cukier – aż o 100 proc. Dalej są sól i makaron – 37,8 proc. i 37,3 proc. Z kolei cena mąki poszła w górę o 23 proc., a ryżu – o 19,7 proc., wynika z cyklicznego raportu „Indeks cen w sklepach detalicznych”, autorstwa UCE RESEARCH i Wyższych Szkół Bankowych.

– Podwyżka cen produktów sypkich wynika przede wszystkim z rosnących kosztów produkcji, w tym energii i transportu – wyjaśnia dr Edyta Wojtyla, ekonomistka z WSB w Poznaniu, w komentarzu do przywołanego badania.

- Wymienione artykuły są w pierwszej grupie potrzeb, stąd producenci są pewni, że utrzymają sprzedaż, dlatego dodali do cen podwyższony koszt wytworzenia. W przypadku cukru mieliśmy do czynienia ze spekulacją na rynku, w wyniku której konsumenci robili nieuzasadnione zapasy towaru. To wywołało dodatkową podwyżkę cen na skutek nadwyżki popytu nad podażą – analizuje dr Edyta Wojtyla.

Wielkopolska Izba Rolnicza w jednej ze swoich analiz wskazuje: "Na uwagę zasługują podwyżki cen skupu buraków cukrowych. Praktycznie wszystkie koncerny przetwarzające ten surowiec w Polsce podniosły ceny do poziomu około 50 euro/tonę. Było to możliwe po podniesieniu cen cukru w sieciach detalicznych", jest przekonany samorząd rolniczy z Wielkopolski.

"Dodając do tego dopłatę do buraków cukrowych, która będzie utrzymana w kolejnej perspektywie UE, producenci buraków mogą patrzeć w przyszłość z optymizmem", uważa WIR.

Sytuację na rynku buraków cukrowych i samego cukru dla Strefy Agro komentuje Rafał Strachota z Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego.

Strefa Agro: Rzeczywiście to podwyżki w sklepach stworzyły możliwość podniesienia ceny za surowiec dla plantatorów?

Rafał Strachota: Umowy kontraktacji we wszystkich koncernach zostały wynegocjowane przez związki plantatorów w sposób pozwalający reagować na sytuacje na rynku cukru. W przypadku jej poprawy uruchamiany jest mechanizm wiążący cenę buraków z ceną cukru. Tyle że cena do rozliczenia buraków brana jest z roku gospodarczego, w którym sprzedawany jest cukier, a ten rozpoczyna się kilka miesięcy po zasiewach. Dlatego kluczowe znaczenie miały negocjacje z producentami cukru, w ramach których uzgodnione zostały podwyżki stawek podstawowych we wszystkich koncernach.

Aby rolnicy byli zainteresowani uprawą, przychód z produkcji buraków musi być wyższy niż w przypadku innych kultur, należy wziąć pod uwagę poziom kosztów, a tu wydatki w całym rolnictwie wzrosły i wzrastają w zastraszającym tempie. Duże znaczenie ma sytuacja na rynku cukru – w ostatnich miesiącach ceny cukru wzrosły na rynku światowym, w UE i również w Polsce. Obecny poziom cen cukru pozwala na uzyskanie wyższych cen za buraki z perspektywą na dodatkową wypłatę ponad cenę gwarantowaną.

Podwyżki za buraki dopiero znajdą odzwierciedlenie na sklepowych półkach za kilka tygodni lub miesięcy w postaci kolejnych podwyżek za kilogram cukru?

Wzrost cen buraków nie miał wpływu na poziom cen cukru, one wzrosły przed podwyżką cen buraków. W przypadku sektora buraków zależność jest odwrotna, to cena cukru ma wpływ na cenę buraków. Jednakże znaczny wzrost kosztów związany z uprawą buraków powoduje, że w przypadku załamania się koniunktury na rynku cukru nie będzie możliwości obniżki cen buraków. Jakakolwiek zapowiedz ich spadku, może spowodować masowe odejście plantatorów od uprawy buraków.

Jak przebiega trwająca kampania? Jakość i ilość zbiorów jest zgodna z oczekiwaniami?

Warunki do zbioru buraków są dobre. Plony są zróżnicowane, oczywiście na ich wysokość wpływ miała susza. Deszcze, które przyszły pod koniec sierpnia i we wrześniu (niestety nie wszędzie) poprawiły wagę korzenia, ale jednocześnie spowodowały obniżkę zawartości cukru w burakach. Także mamy rejony z bardzo wysokimi plonami i niestety również takie, w których plon jest znacznie poniżej średniej wieloletniej.