Najwięcej mleka w Polsce doją na Mazowszu i Podlasiu. Eksportujemy głównie sery i twarogi

W Polsce odbyło się 18. Międzynarodowe Forum Spółdzielczości Mleczarskiej. 8 i 9 września Białystok gościł specjalistów tego sektora, a my postanowiliśmy przy tej okazji spojrzeć na najnowsze dane o sytuacji mleczarstwa w Polsce i na świecie.

Podlasie nie jest przypadkowym miejscem dla takiej konferencji. Tu oraz w województwie mazowieckim hoduje się najwięcej krów mlecznych w Polsce. W obu regionach po ponad 400 tys. sztuk.

Podwyżki cen w Polsce. Drożej za chleb, makaron, wypieki

Pogłowie krów mlecznych w województwach (stan w grudniu 2020):

• Dolnośląskie 25 tys. szt.
• Kujawsko-Pomorskie 134 tys. szt.
• Lubelskie 113 tys. szt.
• Lubuskie 14 tys. szt.
• Łódzkie 169 tys. szt.
• Małopolskie 77 tys. szt.
• Mazowieckie 483 tys. szt.
• Opolskie 39 tys. szt.
• Podkarpackie 33 tys. szt.
• Podlaskie 419 tys. szt.
• Pomorskie 54 tys. szt.
• Śląskie 43 tys. szt.
• Świętokrzyskie 47 tys. szt.
• Warmińsko-Mazurskie 165 tys. szt.
• Wielkopolskie 286 tys. szt.
• Zachodniopomorskie 25 tys. szt.

Produkcja mleka. Na świecie utrzymuje się wzrostowy trend w produkcji

Biuro Analiz i Strategii KOWR podaje w najnowszym raporcie:

Na rynku globalnym utrzymuje się wzrostowy trend w produkcji mleka. W prognozie z czerwca 2021 r. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) przewiduje, że w 2021 r. światowa produkcja surowca osiągnie poziom ponad 921 mln ton, o 1,6% wyższy niż w 2020 r. W największym stopniu zwiększy się produkcja w Azji (o 2,5%, do 388,2 mln ton). W Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej łączna produkcja mleka wzrośnie o 1,5%, do blisko 215 mln ton. Do 31,4 mln ton, o 1,2%,
zwiększy się również produkcja w Oceanii. Mniejszy wzrost produkcji prognozowany jest w Europie (o 0,6%, do 237,4 mln ton) i Afryce (o 0,4%, do 49,3 mln ton)

Najwięcej mleka na świecie w 2021 według prognoz wyprodukuje w tym roku Azja (42%) oraz Europa (27%). Kolejna jest Ameryka Północna (13%), Ameryka Centralna i Południowa (9%), Afryka (5%) i na końcu Oceania (4%).

W ciągu roku (od grudnia 2019 do grudnia 2020) w UE-27 pogłowie krów mlecznych zmniejszyło się o 1%, liczyło 20,6 mln szt. Na przykład w Niemczech o 2,2% – do 3,9 mln szt., we Francji o 0,9% – do 3,5 mln szt., w Polsce (o 1,9% – do 2,1 mln szt.). Wzrost dał się zaobserwować w Irlandii (o 2,1% – do 1,5 mln szt.).

• Komisja Europejska szacuje, że w 2021 r. w UE-27 produkcja mleka prawdopodobnie wzrośnie o 0,8%, do około 156,2 mln ton.
• Przewidywany tegoroczny spadek pogłowia krów w UE-27 (o 0,9% w relacji r/r, do 20,1 mln szt.) może zostać zrekompensowany dalszym wzrostem wydajności mlecznej (o 1,6%, do 7 624 kg/szt.).
• W konsekwencji unijne dostawy mleka do skupu w 2021 r. prawdopodobnie zwiększą się o 0,8%, do 146,6 mln ton.

Pogłowie krów mlecznych i produkcja mleka w Polsce

Polska jest trzecim krajem w UE - po Niemczech i Francji - pod względem pogłowia krów mlecznych. Pod koniec 2020 r. populacja bydła mlecznego w Polsce, w wyniku kontynuacji procesów koncentracji bazy surowcowej branży mleczarskiej, uległo obniżeniu o 1,9% (o ponad 41 tys. szt.), w stosunku do grudnia 2019 r., do 2 126 tys. szt, podaje KOWR na podstawie zgromadzonych danych.

Produkcja mleka w Polsce koncentruje się w regionach centralnych i wschodnich, czyli na wspomnianych już terenach województw mazowieckiego (23% łącznego pogłowia krów mlecznych) i podlaskiego (20%). Następne są wielkopolskie (13%), a także Łódzkie i Warmińsko- Mazurskie (po 8% udziału w krajowym pogłowiu), Kujawsko-Pomorskie (6%) i Lubelskie (5%).

Siedem wymienionych województw skupia około 83% krajowego pogłowia krów mlecznych, a na ich terenie realizowane jest 86% wolumenu dostaw mleka w Polsce.

Eksport produktów mlecznych. Co Polska wywozi i dokąd?

Od początku stycznia do końca czerwca 2021 r. wzrosły przychody z eksportu produktów mlecznych uzyskane przez polską branżę mleczarską. Według wstępnych danych Ministerstwa Finansów, które przywołuje KOWR, w tym okresie wartość wywozu produktów mlecznych z Polski wyniosła 1,3 mld EUR (6,0 mld zł) i była o 8% wyższa niż w pierwszym półroczu 2020 r. W omawianym czasie na import tego asortymentu wydatkowano 0,6 mld EUR (2,7 mld zł), o 5% więcej niż w okresie styczeń–czerwiec 2020 r.

Dodatnie saldo obrotów handlowych artykułami mleczarskimi w pierwszej połowie 2021 r. ukształtowało się na poziomie 0,7 mld EUR (3,3 mld zł), o 10% wyższym niż w pierwszej połowie 2020 r.

Produkty mleczne z Polski eksportowane były głównie do krajów Unii Europejskiej (64% wywozu). Wpływy uzyskane z eksportu wzrosły o 11%, do 845 mln EUR.

Tu trafiały polskie produkty mleczne:

• Niemcy (19% wartości – 256 mln EUR),
• Czechy (6% – 81 mln EUR),
• Włochy i Niderlandy (po około 5% – odpowiednio 71 mln EUR i 63 mln EUR),
• Rumunia (4% – 51 mln EUR).

Udział krajów nienależących do UE i WNP w wywozie produktów mlecznych, tak jak rok wcześniej, wyniósł 32%. Wpływy uzyskane z eksportu osiągnęły 417 mln EUR, o 6% więcej niż w pierwszym półroczu 2020 r. Największy udział w eksporcie miały Chiny (6% wartości wywozu – 75 mln EUR) i Wielka Brytania (5% – 71 mln EUR), a także Algieria (4% – 58 mln EUR) oraz Arabia Saudyjska (2% – 29 mln EUR).

Te produkty mleczne Polska eksportuje

Dominującą pozycję zajmują sery i twarogi, których eksport w pierwszym półroczu 2021 r. stanowił 34% wartości ogółem – 444 mln EUR. Na kolejnych pozycjach uplasowały się mleko płynne i śmietana (z 19% udziałem – 255 mln EUR) oraz mleko zagęszczone i w proszku (13% – 175 mln EUR). Lody stanowiły 12% udziału w wartości eksportu produktów mlecznych z Polski (160 mln EUR), a serwatka – 8% (108 mln EUR).

W pierwszym półroczu 2021 r. w znaczącym stopniu wzrósł wolumen eksportu lodów – o 26%, do 70 tys. ton. Wywóz jogurtów i napojów fermentowanych był o 11% większy niż w pierwszym półroczu 2020 r. i wyniósł 57 tys. ton. Zwiększył się także eksport mleka płynnego i śmietany – o 10%, do 458 tys. ton. Wzrost odnotowano również w eksporcie serów i twarogów (o 9%, do 142 tys. ton).

Jednocześnie w okresie styczeń–czerwiec 2021 r. obniżeniu o 33%, do 11 tys. ton uległ wywóz pełnego mleka w proszku. Wolumen eksportu masła i tłuszczów mlecznych wyniósł 27 tys. ton i był o 30% mniejszy. Z kraju wywieziono 60 tys. ton odtłuszczonego mleka w proszku, o 2% mniej niż rok wcześniej.

Produkty mleczne importowane do Polski

Import produktów mlecznych jest zdecydowanie mniejszy niż eksport, a importowane do Polski artykuły mleczarskie w 95% pochodzą z UE. W okresie styczeń-czerwiec 2021 r. wydatki poniesione na przywóz produktów mlecznych do Polski wyniosły 592 mln EUR (2,7 mld zł) i były o 5% większe niż przed rokiem.

W pierwszym półroczu 2021 r. importerzy znacząco zwiększyli przywóz masła i tłuszczów mlecznych – o 78%, do 17 tys. ton, lodów – o 38%, do 27 tys. ton i pełnego mleka w proszku – o 37%, do 10 tys. ton. Do 64 tys. ton (o 19%) wzrósł import serwatki. Zwiększono także przywóz serów dojrzewających – do 32 tys. ton (o 7%). Na poziomie wyższym niż przed rokiem ukształtował się import jogurtów i napojów fermentowanych (31 tys. ton, wzrost o 7%).

Źródło: opracowania KOWR, Sytuacja na rynku mleka i produktów mlecznych z uwzględnieniem handlu zagranicznego produktami mlecznymi w pierwszym półroczu 2021 r., 8.09.2021