Narastające składowiska odpadów stają się coraz większym problemem. Do 2025 roku ponad połowa opakowań ma być poddana recyklingowi

Produkcja opakowań w skali globalnej niezwykle przyspieszyła. Tylko w przypadku tworzyw sztucznych na przestrzeni ostatnich 70 lat można zauważyć wzrost rzędu 24 000 proc. W 1950 roku było to 1,5 mln ton rocznie, natomiast w 2018 roku już 359 mln ton rocznie.

W celu zapobiegania pojawianiu się nowych składowisk wprowadzono Dyrektywę UE o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Zakłada ona cele dla poszczególnych rodzajów surowców z opakowań. Do 2025 recyklingowi ma być poddawane:

• 50 proc. tworzyw sztucznych,
• 25 proc. drewna,
• 70 proc. metali żelaznych,
• 50 proc. aluminium,
• 70 proc. szkła,
• 75 proc. papieru i tektury.

Dyrektywa znajduje zastosowanie we wszystkich branżach, w których powstają opakowania i odpady opakowaniowe – od przemysłu, przez handel, po placówki usługowe. Ważna staje się współpraca pomiędzy producentami artykułów i ich opakowań a dystrybutorami. Pozwoli ona uniknąć płacenia podatku od tworzyw sztucznych, który wynosi obecnie 0,8 euro za 1 kg tworzywa niepoddanego recyklingowi. Polska za 2022 r. z tego tytułu zapłaci do UE 1,7 mld zł.

Dyrektywa zakłada wprowadzenie rozwiązań, które mają spowodować zwiększenie poziomu recyklingu opakowań. Mogą obejmować zachęty ekonomiczne czy systemy kaucji dla konsumentów. Celem jest ograniczenie objętości i masy opakowań do minimalnych wartości, rezygnacja z substancji niebezpiecznych oraz zapewnienie przydatności do wielokrotnego użytku. Wykorzystane surowce można ponownie przetworzyć na kilka sposobów – m.in. poprzez recykling czy odzysk energii.

– W przeciwieństwie do np. budynków lub pojazdów cykl życia opakowań jest niesamowicie krótki. Generuje to potężne ilości odpadów, a fakt stosowania wielu materiałów w obrębie jednego opakowania dodatkowo potęguje problem ich efektywnego recyklingu. Dlatego właśnie powinniśmy szczególną wagę przykładać do sposobu projektowania i wykorzystania opakowań i stale „synchronizować” technologie ich produkcji z technologiami zbierania, sortowania i przetwarzania – mówi Kacper Adamowicz, CEO, ZEME.

W przypadku metody recyklingu najważniejsza jest szczegółowa segregacja wytworzonych odpadów. Pozwoli ona na dostosowanie metod odzysku do rodzaju surowca. Przy skutecznej segregacji, opakowania z materiału PET można stosować w systemie całkowicie zamkniętym – wykorzystując materiał z recyklingu rPET. Takim rozwiązaniom sprzyjają systemy kaucyjne czy butelkomaty.

Wyzwanie stanowią zmieszane odpady opakowaniowe. Aby miały wartość przetworzeniową, należy na etapie produkcji rozdzielić je np. na karton i folię. W przeciwnym razie mogą zostać poddane unieszkodliwianiu, w tym składowaniu.

– Wymieszanie surowców może uniemożliwić recykling. Zastosowanie dyrektywy skutkuje koniecznością stworzenia regulacji, które ograniczą powstawanie trudnych odpadów – np. folii wielowarstwowej – dodaje Adamowicz.

Opakowania mogą zostać przetworzone na specjalny granulat i wykorzystane jako składowa paliw RDF. Mają bardzo wysoką wartością opałową, od 14 do 19 MJ/kg. W Polsce paliwa RDF wykorzystują cementownie oraz jedna z najnowocześniejszych w Europie elektrociepłownia – EC Zabrze.

Do osiągnięcia celu wyznaczonego przez dyrektywę potrzebna jest zmiana perspektywy postrzegania odpadów – nie jako kosztownego problemu, ale jako surowca do sprzedaży.

– Rolą eksperta gospodarki odpadami jest jak najlepiej poznać i przeanalizować każdy strumień odpadów. Takie podejście umożliwia dobór najlepszych procesów przetwarzania odpadów, a te z kolei przyczyniają się do domykania obiegu odpadów oraz generowania oszczędności dla całego społeczeństwa. Praca w odpadach jest niesamowicie ciekawa i wciągająca. Wiele osób pracujących w gospodarce odpadami przyznaje, że kto raz „wejdzie w odpady” ten już nie zmieni branży – podsumowuje Kacper Adamowicz.