Niektóre gatunki zwierząt są zagrożone wyginięciem. Dlaczego i kto za tym stoi? Część z tych zwierząt żyje w Polsce, ale może już niedługo

Justyna Madan
Justyna Madan
- Szacuje się, że nieco ponad 100 lat temu w Bałtyku żyło ok 100 000 fok szarych. Na przestrzeni lat foki były uważane za szkodniki i intensywnie tępione. Na skutek masowych polowań bałtycka populacja fok szarych została zredukowana do ok. 20 000 osobników w latach 40. XX wieku. Od 2000 roku kraje północnego Bałtyku sukcesywnie odnotowują wzrost populacji, a od 10 lat można obserwować stopniowy powrót fok szarych na polskie wybrzeże Bałtyku. Mimo to, status populacji foki szarej w Bałtyku nadal jest oceniany jako zły w odniesieniu do wskaźników związanych ze stanem odżywienia i rozrodczością fok - informuje WWF Polska.
- Szacuje się, że nieco ponad 100 lat temu w Bałtyku żyło ok 100 000 fok szarych. Na przestrzeni lat foki były uważane za szkodniki i intensywnie tępione. Na skutek masowych polowań bałtycka populacja fok szarych została zredukowana do ok. 20 000 osobników w latach 40. XX wieku. Od 2000 roku kraje północnego Bałtyku sukcesywnie odnotowują wzrost populacji, a od 10 lat można obserwować stopniowy powrót fok szarych na polskie wybrzeże Bałtyku. Mimo to, status populacji foki szarej w Bałtyku nadal jest oceniany jako zły w odniesieniu do wskaźników związanych ze stanem odżywienia i rozrodczością fok - informuje WWF Polska. Mateusz Włodarczyk - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12368738
Ludzie są w dużej mierze odpowiedzialni za wyginięcie lub zagrożenie zwierząt. Wszystko to przez niszczenie siedlisk, zanieczyszczenie powietrza, polowania i wędkarstwo. Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych istnieje od 1963 roku i jest publikowana na bieżąco przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN). Znajduje się na niej również wiele zwierząt z Polski.

Spis treści

Na całym świecie żyje wiele milionów gatunków zwierząt, część z nich można podziwiać np. w miniserialu „Nasza planeta”, który pokazuje nie tylko piękno przyrody, ale również zagrożenia związane ze zmieniającym się klimatem. Niektóre zwierzęta są zagrożone wyginięciem na tyle, że tak naprawdę za kilka lat może ich już nie być wcale.

Dlaczego niektóre zwierzęta są zagrożone wyginięciem?

Gatunki stają się zagrożone z dwóch głównych powodów: utraty siedlisk i utraty zmienności genetycznej. Utrata siedlisk może nastąpić w sposób naturalny. Na przykład dinozaury straciły swoje siedliska około 65 milionów lat temu. Gorący, suchy klimat okresu kredowego zmienił się bardzo szybko, najprawdopodobniej z powodu uderzenia asteroidy w Ziemię. Dinozaury nie były w stanie przystosować się do nowego, chłodniejszego środowiska. Stały się gatunkiem zagrożonym, a następnie wyginęły.

Działalność człowieka może również przyczynić się do utraty siedlisk. Rozwój mieszkalnictwa, przemysłu i rolnictwa ogranicza siedliska organizmów rodzimych. Może się to zdarzyć na wiele różnych sposobów. Na przykład w amazońskim lesie deszczowym w Ameryce Południowej deweloperzy oczyścili setki tysięcy akrów. Lasy deszczowe Amazonii są wycinane pod farmy bydła, wyręby i do użytku miejskiego.

Niektóre gatunki, takie jak drzewa figowe z lasów deszczowych, mogą stanowić siedlisko dla innych gatunków. Gdy drzewa są niszczone, gatunki zależne od tego siedliska drzew również mogą stać się zagrożone.

Trujące rośliny i grzyby mogą rosnąć bliżej domów i szkół. Coraz częściej można spotkać dzikie zwierzęta w pobliżu domów i szkół. Dlaczego? Te zwierzęta po prostu patrolują swój zasięg, ale interakcja z ludźmi może być nawet śmiertelna w skutkach. Niedźwiedzie polarne, lwy górskie i aligatory to drapieżniki, które wchodzą w bliski kontakt z ludźmi, ponieważ tracą swoje siedliska na rzecz domów, farm i firm.

- Natomiast zmienność genetyczna to różnorodność występująca w obrębie gatunku. To dlatego ludzie mogą mieć blond, rude, brązowe lub czarne włosy. Zmienność genetyczna pozwala gatunkom przystosować się do zmian w środowisku. Zwykle im większa populacja gatunku, tym większa jest jego zmienność genetyczna – podaje National Geographic.

Utrata zmienności genetycznej może nastąpić w sposób naturalny, ale stoi za tym również działalność człowieka. Nadmierne polowania i przełowienie zmniejszyły populacje wielu zwierząt. Zmniejszona populacja oznacza mniej par lęgowych.

Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody prowadzi „Czerwoną księgę gatunków zagrożonych”. Określa ona dotkliwość i konkretne przyczyny zagrożenia wyginięciem gatunku. Wyróżnia się siedem poziomów ochrony:

  • najniższego ryzyka,
  • bliski zagrożenia wymarciem,
  • narażone na wyginięcie,
  • zagrożone wyginięciem,
  • krytycznie zagrożone wymarciem,
  • wymarłe w stanie dzikim,
  • całkowicie wymarłe.

Klasyfikacja gatunku jako zagrożonego ma związek z jego zasięgiem i siedliskiem, a także rzeczywistą populacją. Z tego powodu gatunek może być najmniej niepokojący na jednym obszarze i zagrożony na innym. Na przykład wieloryb szary ma zdrową populację we wschodniej części Oceanu Spokojnego, wzdłuż wybrzeży Ameryki Północnej i Południowej. Jednak populacja na zachodnim Pacyfiku jest krytycznie zagrożona.

„Eksperci szacują, że tempo wymierania gatunków zwierząt jest obecnie od 1000 do 10 000 razy wyższe niż naturalne tempo wymierania, czyli takie, jakie byłoby tempo wymierania bez ingerencji i działalności człowieka. Szacuje się, że obecnie 50 procent światowych gatunków jest zagrożonych wyginięciem, podaje National Geographic.”

Wśród zwierząt zagrożonych wyginięciem na świecie wymienić można te zwierzęta:

  • Irbis śnieżny,
  • tygrys sumatrzański,
  • orangutan sumatrzański,
  • żółw szylkretowy,
  • słoń afrykański,
  • skalinek czarny,
  • norka europejska,
  • tuńczyk pospolity.

Zwierzęta żyjące w Polsce, które są zagrożone to m.in.:

  • ryś,
  • wilk,
  • niedźwiedź,
  • foka szara,
  • sokół wędrowny,
  • żbik,
  • wąż eskulapa,
  • cietrzew zwyczajny,
  • kozica.

Źródło: National Geographic, IUCN, WWF Polska

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera