Przetwory bardziej opłaca się zrobić własne! Domowe zaprawy przygotowuje coraz więcej z nas, bo chcemy oszczędzać

Zaprawy z letnich i jesiennych zbiorów z upodobaniem robiły nasze babcie i mamy. Pokolenie dzisiejszych 30-latków znów zakochało się we własnych przetworach. Są tradycyjne z przepisów przekazywanych przez pokolenia i te innowacyjne, łączące smaki warzyw i owoców, dodatków przypraw czy czekolady. Dodatkowa motywacja w tym sezonie letnim płynie z rosnących cen żywności. Szukamy oszczędności.

W 2022 roku aż 64,5 proc. respondentów przygotuje takie przysmaki w swoim gospodarstwie domowym. Wyniki cyklicznego badania Barometr Providenta pokazują, że to 4,5 pp. więcej niż w poprzedni sezonie. Okazuje się, że młodzi uczestnicy badania chętniej wybierają słodkie smaki, natomiast starsi zdecydowanie gustują w kiszonkach.

- Tegoroczny Barometr pokazał, że domowe smaki wciąż triumfują nad sklepowymi. Na tradycyjne przetwory stawiają wszystkie grupy wiekowe, jednak najbardziej doceniają je respondenci najstarszej grupy wiekowej 55+. Niekwestionowanym królem przetworów, jak co roku, pozostaje ogórek kiszony – to ulubieniec aż 77,1 proc. badanych, co zapewnia mu zaszczytne pierwsze miejsce na podium – komentuje Karolina Łuczak, Rzeczniczka Provident Polska.

Kolejne na liście popularności przetworów są:

• dżemy i konfitury owocowe (68,4 proc.),
• soki i syropy owocowe (46,8 proc.),
• marynowane grzybki (40,4 proc.),
• marynowane warzywa (35,3 proc.),
• nalewki (32,8 proc.).

Postanowiliśmy na podstawie słoika ogórków konserwowych wyliczyć, czy robienie własnych zapraw jest bardziej opłacalne, niż kupowanie gotowych w sklepie. Zacznijmy od bazy, czyli warzyw. Klasyczny słoik typu twist ma pojemność 0,9 l i mieści ok. 500 g całych ogórków średniej wielkości. Reszta to dodatki nadające smaku i zalewa. Słoik ogórków konserwowych w marketach kosztuje od 5 do 8 zł, przy czym często ma mniejszą pojemność niż 0,9 l.

Kilogram ogórków gruntowych kosztuje w połowie lipca 2022 roku na kujawsko-pomorskich targowiskach zazwyczaj od 4,50 do 7 zł. Przyjmijmy, że kupiliśmy takie za 5,50 zł. Zatem koszt zapełnienia 1 słoika wyniesie 2,75 zł. Gdy zakupy zrobimy prosto u rolnika, możemy dostać je za 4 zł, czyli koszt na słoik to połowa stawki.

Do zapraw można wykorzystać szereg innych warzyw. Ceny z 18 lipca na targowisku w województwie łódzkim (dane Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego):

• marchew 3 zł/kg
• pietruszka 5 zł/kg
• burak ćwikłowy 2,50 zł/kg
• rzodkiewka 2,50 zł/pęczek
• kalafior 3 zł/sztuka
• seler 5 zł/kg
• ogórki polne 5 zł/kg
• czosnek 2,50 zł/główka
• fasolka szparagowa 8 zł/kg
• koperek 1,50 zł/pęczek

Wracamy do zaprawiania ogórków. Potrzebujemy odrobiny białej gorczycy, liścia laurowego, po 2-3 ziarenka ziela angielskiego i pieprzu. Przyda się też ząbek czosnku, kawałek chrzanu czy marchewki i kopru. Jeśli mamy je z własnego ogródka, koszt jest groszowy, kupując te produkty, wydamy ok. 80-90 groszy zł na dodatki do ogórków na słoik.

Np. torebka ziela angielskiego, liścia laurowego czy przyprawy curry w najtańszej wersji jest do kupienia w markecie za 0,99 zł. Wystarczy na kilkanaście słoików. Do tego woda, ocet, cukier i sól. Dla jednego słoika to ok. 50-60 groszy.

Znamy już orientacyjne koszty składników, ale to przecież nie wszystko. Potrzebne są słoiki. Nie musimy ich kupować, jeśli gromadzimy te z poprzedniego roku, te od kupowanych wcześniej produktów. Wyparzone słoiki z odzysku świetnie ponownie spiszą się w swojej roli.

Co z kosztami prądu? Zapraw nie trzeba dodatkowo pasteryzować. Są przepisy, które mówią, że wystarczy zalać warzywa wrzątkiem (zagotowanym roztworem), dobrze zakręcić i postawić na kilkanaście minut na wieczku. Po odwróceniu (czasem nawet po kilku godzinach) wieczko będzie wklęsłe, charakterystycznie kliknie, to znak, że przetwory zawekowały się.

Zatem przygotowanie słoika ogórków będzie nas kosztowało ok. 4,25 zł, podczas gdy w sklepie zapłacimy minimum 5-6 zł.

Opłacalność rośnie, gdy przygotowujemy więcej słoików. Zalewa powstaje jednocześnie na wszystkie, wykorzystujemy całe opakowania przypraw czy zakupionych warzyw.

Przetwory przygotowujemy oczywiście w szczycie sezonu na dane warzywa czy owoce. W lipcu na przykład najtańsze są ogórki, cukinie, fasolka szparagowa czy wiśnie. W sierpniu będą to pomidory, buraczki. W sklepie w środku miasta zawsze będzie drożej niż u producenta, bo towar przeszedł przez ręce pośredników, którzy chcą zarobić na swojej pracy.

Można ich ominąć, szukać kontaktu do pobliskich rolników. Wielu z nich chętnie sprzedaje warzywa, owoce, jajka czy nawet gotowe przetwory. Kontakt można uzyskać choćby za pośrednictwem serwisu prowadzonego przez ośrodki doradztwa rolniczego polskiEbazarek.pl. Wybieramy swoje województwo, a następnie listę wyników można zawęzić do powiatu czy gminy. I tak np. można kupić:

• cebulę 60 groszy/kg
• ziemniaki 80 groszy/kg
• marchew 1 zł/kg
• ogórki 4 zł/kg

Rozwiązaniem będzie też wizyta na targowisku w mniejszej miejscowości, gdzie pojawiają się sami producenci warzyw. Sprawdź, czy w twojej okolicy nie ma inicjatywy kontaktującej rolników i klientów, jak np. Wiejski e-bazarek w Kujawsko-Pomorskim. Są też aplikacje i strony internetowe samych rolników lub kooperatyw (www.polskasmakuje.pl, odrolnika.pl, Wiejski Ryneczek, loklanyrolnik.pl).

A może samozbiory? Sam zbierasz owoce lub warzywa, cena jest zazwyczaj dużo niższa niż w sklepie. Obserwuj lokalne ogłoszenia. Polecamy też giełdy i rynki hurtowe, jeśli zamierzacie kupić większą ilość.

Przygotowując własne zaprawy, mamy pewność co do składu i jakości produktów. Satysfakcja z przygotowania własnych słoików tak, jak lubimy - bezcenna.