Pszczołom grozi wyginięcie. Sprawdź, jak im pomóc, aby przetrwały

20 maja, jak co roku na całym świecie obchodzony jest Dzień Pszczół. To jedne z najbardziej pracowitych owadów. Pszczoła robotnica podczas wyprawy po nektar odwiedza średnio od 50 do 100 kwiatów. Szacuje się, że owady te są odpowiedzialne za blisko 80 procent zapylonych roślin.

Czytaj więcej: Co pszczoły robią dla nas, a co my możemy zrobić dla nich?

Zabijamy pszczoły

Niestety, z roku na rok jest ich coraz mniej. Na świecie istnieje około 20 tys. gatunków pszczół. Aż 222 z około 470 gatunków pszczół żyjących w Polsce jest zagrożone wyginięciem. Przyczyniają się do tego zmiany klimatu, ale także negatywna działalność człowieka.

Według autorów raportu Earthwatch Institute wśród najważniejszych zagrożeń wymienia się ekspansję rolnictwa i urbanizację, które powodują degradację i utratę siedlisk i źródeł pokarmu. Zanieczyszczenie środowiska, przede wszystkim w wyniku nadmiernego stosowania chemicznych środków ochrony roślin, dziesiątkują populacje pszczół. W ostatnich dniach przykłady z Wielkopolski pokazują, że to nie mrzonka. Pszczoły trują także nieświadomie hodowcy kwiatów czy miejscy ogrodnicy, którzy stosują toksyczne preparaty, by ochronić swoje rośliny np. przed mszycą.

- Coraz wyższe temperatury i coraz częściej występujące ekstremalne zjawiska pogodowe także nie sprzyjają odbudowie ich populacji, co gorsza - istotnie przyczyniają się do alarmujących trendów spadkowych - dodaje Bożena Kornatowska, ekspert ds. różnorodności biologicznej IOŚ-PIB, realizującego projekt Klimada 2.0.

Dlaczego pszczoły w naszym otoczeniu są tak ważne? To dzięki pszczołom możemy jeść owoce i warzywa, nosić jeansy czy bawełniane koszulki. Żaden inny gatunek, taki jak np. motyle czy nietoperze, nie zapyla roślin w równie efektywny sposób.

Jak pomóc przetrwać pszczołom?

Co zrobić, by pomóc im przetrwać życie na wsi lub w mieście? Rozwiązań i dobrych praktyk jest całkiem sporo. Należy je tylko zacząć stosować.

- Stworzyć pasy kwietne wokół upraw, poszerzyć miedze, a najlepiej jeszcze byłoby podzielić pola takimi miedzami na mniejsze. Szerokie miedze jednocześnie stworzą miejsca gniazdowania dla pszczół. Większość gatunków pszczół gnieździ się bowiem w ziemi - mówi dr Aleksandra Łangowska z Pracowni Pszczelnictwa Instytutu Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Jeśli mieszkamy w mieście, możemy na balkonie lub oknie posadzić rośliny miododajne.

- Wśród roślin ozdobnych jest wiele gatunków roślin, które pszczoły chętnie będą odwiedzać. Warto zwrócić uwagę na rośliny o śródziemnomorskim uroku, odporne na upały. Wśród nich są zioła i rośliny przyprawowe. Mogę wymienić np. hyzop, zimozieloną bylinę kwitnącą na biało lub niebiesko, która daje się formować w kule, może więc zastąpić lub uzupełnić bukszpan. Zimozielony jest również cząber górki i tymianek, natomiast cząber ogrodowy jest jednoroczny. Z innych popularnych ziół zapylaczom będą pasowały: bazylia, mięta, melisa, oregano, szczypiorek wieloletni - wymienia dr Łangowska.

Świetnie sprawdzi się też:

• pszczelnik wąskolistny,
• lawenda (w tym lawenda francuska),
• werbena,
• szałwia
• kocimiętka
• z popularnych roślin balkonowych sprawdzą się pelargonie z pojedynczymi kwiatami - pszczoły bardzo chętnie zbierają z nich pyłek,
• scewola
• czy lobelia.

Jeśli chcemy pomagać pszczołom, warto pomyśleć o specjalnym poidełku, które wypełnione wodą, pomoże im przetrwać upały. Przy tworzeniu poidełka należy pamiętać, aby nie było zbyt głębokie i posiadało udogodnienia w postaci kamyczków i gałązek - dzięki temu owady nie utoną.

Łąki kwietne dla pszczół i przeciw suszy

Od roku poruszany jest też temat tworzenia łąk kwietnych w mieście. Zamiast równo ściętego trawnika niektórzy poznaniacy widzieliby bujną, dziką roślinność, która chroniłaby i magazynowała wodę przed suszą. To także doskonałe schronienie dla pszczół.

- By łąki kwietne czy pasy kwietne wokół pól, weszły na stałe do krajobrazu, konieczne jest jeszcze wypracowanie zestawów roślin dostosowanych do lokalnych warunków klimatyczno-glebowych - zaznacza jednak dr Aleksandra Łangowska. - To duże pole do popisu dla architektów krajobrazu i projektantów ogrodów - dodaje.

Dostęp do miejsc na założenie gniazd i ewentualne wsparcie poprzez wystawianie sztucznych gniazd czy tzw. hoteli dla owadów zdaniem dr Łangowskiej to także jeden ze sposobów, by pomóc pszczołom przetrwać w mieście. Poznań już rok temu zaangażował się w pomoc tym małym owadom i na Cytadeli Zarząd Zieleni Miejskiej stworzył miejską pasiekę.

- Jeśli chcemy wystawiać domki dla pszczół, to lepiej nie tworzyć dużych agregacji gniazd w jednym miejscu, gdyż może to ułatwić rozprzestrzenianie się chorób czy szkodników pszczół - zwraca uwagę dr Aleksandra Łangowska.

Konstrukcje, które mają pomóc przetrwać ciężki czas pszczołom powstają też w lasach. Nadleśnictwo Łopuchówko podjęło w okolicy stawu Łysy Młyn próbę odtworzenia kilku form dawnego budownictwa, wraz z poletkami kwiatowymi stanowiącymi pożytek dla zapylaczy. Konstrukcje te tworzą potencjalne warunki dla rozwoju i schronienia ginących gatunków pożytecznych owadów.

ZOBACZ TEŻ: