Czy Boże Narodzenie może być ekologiczne? Nie trzeba wiele wysiłku, żeby marnować mniej jedzenia. Zacznij od tego

Statystyczny Polak wytwarza rocznie nawet 350 kilogramów odpadów, wśród nich są te jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Wciąż nie rezygnujemy z plastikowych toreb, zużywamy nawet 700 rocznie! Z plastikowej torebki, która rozkłada się przez setki lat, korzystamy średnio przez zaledwie 25 minut.

- Zacznę od przyjrzenia się temu, dlaczego Polacy marnują jedzenie. Główne powody, o których mówią badania, to zbyt duże porcje posiłków, niewłaściwe przechowywanie żywności, zbyt duże zakupy, zakup produktów niewłaściwej jakości, przekroczenie terminu przydatności do spożycia oraz brak pomysłów na wykorzystanie składników do różnych dań – mówi Joanna Kądziołka z Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste.

Skoro wiemy, dlaczego marnujemy jedzenie, łatwiej jest podjąć próbę, aby przestać co robić. Jak zacząć ograniczać marnowanie żywności? Oto kilka przykładów, które proponuje Joanna Kądziołka:

• tworzenie list zakupów, gdy idziemy do sklepu (przy czym warto zajrzeć do lodówki, szafek i zobaczyć co już mamy);
• gotowanie tyle, ile potrzebujemy (np. na dwa dni, przy uwzględnieniu liczby osób, z wykorzystaniem tego, co w lodówce);
• mrożenie chleba (koniecznie w kromkach) i tych posiłków, których nie uda nam się zjeść;
• odpowiednie warunki przechowywania żywności (np. pieczywo w lnianym worku, owoce i warzywa bez folii, wszystko na właściwej półce w lodówce lub poza nią - są warzywa i owoce, które nie lubią chłodu);
• rozróżnianie dwóch terminów: należy spożyć do oraz najlepiej spożyć przed - produkty takie jak mąka, ryż czy makaron mogą spokojnie czekać na swoją kolej w szafce i są dobre do spożycia wiele miesięcy po wygaśnięciu daty (przy właściwym przechowywaniu);
• korzystanie z aplikacji TGTG lub lodówek foodsharingowych.

- Nie jest, zwłaszcza na początku naszej drogi. Zobaczmy jak wielką różnicę czyni wyeliminowanie jednorazowych butelek plastikowych na wodę - kilkaset sztuk rocznie (kilkaset złotych rocznie!) zastępujemy jedną, stalową butelką na wodę. Do tego bawełniana torba na zakupy, kubek termiczny na kawę, pudełko na ser, czy rybę w sklepie, opakowanie wielokrotnego użytku na obiad na wynos, który kupujemy w pracy. To naprawdę działa, z korzyścią na naszego portfela i dla środowiska przekonuje Kądziołka.

- Możemy rozejrzeć się po okolicy, szukając wśród sąsiadów osób starszych, które mogły ten czas spędzać same. Zaprośmy znajomych na film, częstując ich przy okazji jedzeniem, które zostało. A jeśli to nie zadziała, zostawmy jedzenie w lodówkach foodsharingowych, które są dostępne w coraz większej liczbie miast w całej Polsce – mówi pani Joanna.

Jeśli chodzi o lodówki foodsharingowe, czyli jadłodzielnie, idea pojawiła się po raz pierwszy w Niemczech, potem w innych krajach europejskich, w tym w Polsce. Zasada wszędzie jest ta sama - dzielimy się jedzeniem. Jeśli mamy go za dużo - oddajemy do jadłodzielni, jeśli nam czegoś brakuje - zaglądamy do lodówki w okolicy.

- W tym miejscu warto wskazać pewien mit, że jedzenie foodsharingowe jest dla ubogich. To nieprawda. Każdy może skorzystać z tego jedzenia, zwłaszcza że często pojawia się tam żywność z cateringu, świetnej jakości. Jeśli ktoś zastanawia się co wstawić do lodówki, to odpowiedź jest jedna - to, co sam chciałbyś/chciałabyś zjeść! Warto dodać się do jednej z lokalnych grup na Facebooku, dzięki temu dowiemy się, gdzie są ustawione lodówki oraz co można w nich znaleźć – tłumaczy Joanna Kądziołka z Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste.

Dlaczego nie zacząć życia w stylu zero waste w Boże Narodzenie, kiedy marnujemy najwięcej żywności? Sprawdzamy, jak marnować mniej i jednocześnie cieszyć się świętami tak samo, jak zawsze.

Pamiętaj o tym, zanim zorganizujesz świąteczne przyjęcie:

• Korzystaj z talerzy, szklanek i sztućców wielokrotnego użytku,
• używaj materiałowych serwetek zamiast ich papierowych odpowiedników,
• przechowuj świece w zamrażarce do czasu użycia, dzięki temu wydłużysz czas ich palenia,
• zaplanuj posiłki i zrób listę rzeczy, które musisz kupić oraz tych, które już posiadasz,
• spróbuj oszacować wielkość i liczbę porcji. Planując, ile jedzenia przygotować, weź pod uwagę m.in. to, czy wśród gości będą dzieci lub osoby ze specjalnymi upodobaniami żywieniowymi,
• jeśli nie masz pewności, ile jedzenia będzie potrzebne, możesz skorzystać z internetowego kalkulatora porcji, np.: Przelicznik porcji,
• podziel się z sąsiadami składnikami, których potrzebujesz tylko odrobinę, np. przyprawami,
• zorganizuj zawartość lodówki tak, by rzeczy o krótkim terminie przydatności do spożycia znajdowały się w widocznym miejscu. Pamiętaj o segregowaniu odpadów, recyklingu i ograniczaniu marnowania żywności.

Ratuj żywność przed zmarnowaniem!

• Zamiast podawać całe jedzenie na raz, uzupełniaj naczynia na bieżąco i pilnuj, aby łatwo psujące się jedzenie nie stało zbyt długo poza lodówką.
• Poproś gości o zabranie ze sobą pojemników na żywność i zachęć ich do zabrania jedzenia, które pozostanie po przyjęciu.
• Zamrażaj nadprogramowe ilości jedzenia, pamiętając jednak o tym, że nie każda potrawa nadaje się do mrożenia.
• Zaplanuj wykorzystanie z jedzenia, które nie zostanie zjedzone w czasie przyjęcia (poniżej znajdziesz odnośniki do stron internetowych z inspiracjami na potrawy z resztek).
• Przekaż nadwyżki jedzenia innym, skorzystaj z lodówek foodsharingowych.
• Zaangażuj domowników i/lub gości do sprzątania. Spraw, aby sprzątanie stało się częścią uroczystości. To świetny czas, aby porozmawiać o segregowaniu odpadów, recyklingu i ograniczaniu marnowania żywności.

Propozycje prezentów w duchu zero waste:

• bilet do kina, teatru, opery, na koncert ulubionego zespołu,
• karnet na siłownię, basen, zajęcia sztuk walki itp.,
• voucher na masaż, kurs gotowania, zajęcia językowe itp.,
• wykupienie abonamentu na dostęp do wybranej platformy streamingowej,
• butelka wielokrotnego użytku, termos lub kubek termiczny, wielorazowe woreczki na pieczywo, warzywa i owoce,
• przedmioty z drugiej ręki, np. książki, płyty CD lub ich wersje elektroniczne (ebooki, audiobooki),
• własnoręcznie wykonane kosmetyki,
• domowe przetwory, wypieki itp.,
• butelka dobrego wina lub słoik miodu,
• kawa lub herbata zakupiona na wagę do własnego pojemnika,
• skarpety, czapka lub szalik wykonany na drutach, np. z włóczki ze starego swetra.