Szczyt klimatyczny CO27 już za nami. Dyskusje były gorące jak ocieplający się klimat. Co udało się ustalić i zaplanować?

W trudnym kontekście geopolitycznym COP27 zaowocował przyjęciem przez kraje pakietu decyzji potwierdzających ich zobowiązanie do ograniczenia wzrostu temperatury na świecie do 1,5 stopnia Celsjusza powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Pakiet wzmocnił również działania krajów na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i przystosowania się do nieuchronnych skutków zmian klimatycznych, a także zwiększył wsparcie finansowe, technologiczne i budowanie potencjału potrzebne krajom rozwijającym się.

Utworzenie specjalnego funduszu na pokrycie strat i szkód jest ważnym krokiem naprzód, a kwestia została dodana do oficjalnego porządku obrad i przyjęta po raz pierwszy na COP27. Czy to wystarczy i czy plany zostaną zrealizowane w najbliższym czasie?

- COP27 zrobił ważny krok w kierunku sprawiedliwości. Z zadowoleniem przyjmuję decyzję o utworzeniu funduszu strat i szkód oraz o uruchomieniu go w nadchodzącym okresie – powiedział sekretarz generalny ONZ António Guterres w wiadomości wideo wysłanej z miejsca konferencji w Egipcie, podkreślając, że głosy osób na pierwszej linii frontu kryzysu klimatycznego muszą zostać wysłuchane.

• Fundusz strat i szkód

Organizacja Narodów Zjednoczonych podaje, że rządy „podjęły przełomową decyzję o ustanowieniu nowych mechanizmów finansowania oraz specjalnego funduszu, aby pomóc krajom rozwijającym się w reagowaniu na straty i szkody spowodowane zmianami klimatycznymi”.

Kraje rozwijające się stanowczo i wielokrotnie apelowały o utworzenie funduszu strat i szkód, aby zrekompensować kraje najbardziej narażone na katastrofy klimatyczne, które jednocześnie w niewielkim stopniu przyczyniły się do kryzysu klimatycznego.

Ustalono powołanie „komitetu przejściowego”, który na przyszłorocznej COP28 wyda zalecenia dotyczące sposobu operacjonalizacji zarówno nowych mechanizmów finansowania, jak i funduszu. Pierwsze posiedzenie komitetu przejściowego ma się odbyć przed końcem marca 2023 r.

• Rozwiązania adaptacyjne

Podczas COP27 złożono nowe zobowiązania na rzecz Funduszu Adaptacyjnego na łączną kwotę ponad 230 mln dolarów. Te zobowiązania pomogą wielu bardziej wrażliwym społecznościom dostosować się do zmiany klimatu, dzięki konkretnym rozwiązaniom adaptacyjnym. Prezydent COP27, Sameh Shoukry, ogłosił program adaptacji z Szarm el-Szejk, zwiększający odporność ludzi żyjących w najbardziej narażonych na zmiany klimatu społecznościach do 2030 r.

Podstawowa decyzja, znana jako plan wdrożeniowy Sharm el-Sheikh, podkreśla, że oczekuje się, że globalna transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej będzie wymagała inwestycji w wysokości co najmniej 4-6 bilionów dolarów rocznie. Zapewnienie takiego finansowania będzie wymagało szybkiej i kompleksowej transformacji systemu finansowego oraz jego struktur i procesów, przy zaangażowaniu rządów, banków centralnych, banków komercyjnych, inwestorów instytucjonalnych i innych podmiotów finansowych.

Wyrażono poważne zaniepokojenie faktem, że cel stron będących krajami rozwiniętymi polegający na wspólnym uruchomieniu 100 miliardów dolarów rocznie do 2020 r. nie został jeszcze osiągnięty, przy czym wezwano kraje rozwinięte do osiągnięcia tego celu, a wielostronne banki rozwoju i międzynarodowe instytucje finansowe wezwano do mobilizacji finansowania związanego ze zmianą klimatu.

• Pierwszy raport szczytu klimatycznego

Do najważniejszych punktów spotkania należało m.in. uruchomienie pierwszego raportu Grupy Ekspertów Wysokiego Szczebla ds. Zobowiązań Podmiotów Niepaństwowych do zerowej emisji netto.

W raporcie potępiono greenwashing – wprowadzanie opinii publicznej w błąd, informując że firma lub jednostka robi więcej dla ochrony środowiska niż w rzeczywistości – oraz słabe obietnice zerowej emisji netto i przedstawiony plan działania mający na celu zapewnienie integralności zobowiązań dotyczących zerowej emisji netto przez przemysł, instytucje finansowe, miasta i regiony oraz wspieranie globalnego, sprawiedliwego przejścia do zrównoważonej przyszłości.

COP27 zgromadził ponad 35 000 uczestników, aby dzielić się pomysłami, rozwiązaniami oraz budować partnerstwa i koalicje. Rdzenni mieszkańcy, społeczności lokalne, miasta i społeczeństwo obywatelskie, w tym młodzież i dzieci, pokazali, w jaki sposób radzą sobie ze zmianami klimatycznymi i podzielili się tym, jak wpływają one na ich życie.

- Kolejny krok ku zmianie jest tuż za rogiem, wraz z zarządzaniem Pierwszej Globalnej Inwentaryzacji przez Zjednoczone Emiraty Arabskie. Po raz pierwszy dokonamy podsumowania realizacji porozumienia paryskiego. Niezależnie oceni się, jakie poczyniliśmy postępy i czy nasze cele są adekwatne. Będzie informować, co wszyscy, każdego dnia, na całym świecie, muszą zrobić, aby zapobiec kryzysowi klimatycznemu – powiedział Simon Stiell.

Stiell podkreślił również, że „bez głosów pojedynczych osób, niezależnie od tego, czy są to aktywiści, naukowcy, badacze, młodzież czy ludy tubylcze, nie zaszlibyśmy tak daleko. Wasze głosy mają bezpośredni wpływ na to, jak odnajdujemy naszą drogę na poziomie wielostronnym”. - Społeczeństwo obywatelskie powinno przypisać sobie znaczną zasługę za doprowadzenie społeczności międzynarodowej do tego historycznego momentu w walce ze zmianami klimatycznymi – dodał.

Czy jest to historyczny moment, a podjęte decyzje będą miały faktyczny wpływ na zmiany klimatyczne i pomoc w walce z ich skutkami? Czas pokaże. Jest to na pewno dobry krok ku temu, by nie skończyło się jedynie na obietnicach.

Źródło: United Nations