Te 3 najczęstsze choroby ogórków ujawniają się na liściach. Wśród nich kanciasta plamistość

Ratunku! Moje ogórki mają plamy, miejscami dziurki w liściach, a nie widzę szkodników. Co może im dolegać? Do najważniejszych gospodarczo chorób ogórków uprawianych w polu należą: mączniak rzekomy dyniowatych, bakteryjna kanciasta plamistość oraz alternarioza, mączniak prawdziwy i choroby zgorzelowe pochodzenia glebowego. Jak je rozpoznać i radzić sobie w warzywniku?

Zgorzele siewek to nic innego jak patogeny glebowe z rodzaju Pythium, Phytophthora oraz przenoszone przez nasiona z rodzaju Alternaria). Czujność należy zachować wiosną. Zgorzele należą do pospolitych chorób okresu wschodów roślin. W wielu przypadkach, przy dużym nasileniu sprawców choroby dochodzi do tzw. zgorzeli powschodowej (brak wschodów). Zgorzel powschodowa występuje najczęściej w fazie liścieni i objawia się zamieraniem szyjki korzeniowej i korzeni.

Jak objawia się zgorzel siewek? Młode rośliny początkowo zmieniają żywy kolor zielony na szarozielony, więdną, wywracają się i zamierają. Zgorzele siewek występują najczęściej w przypadku:

• zbyt niskiej temperatury i wysokiej wilgotności gleby w czasie siewu,
• dużego zagęszczenia roślin i słabej przepuszczalności podłoża,
• wysiewu zakażonych nasion lub wysiewu nasion niezaprawionych zgodnie z zaleceniami powyżej.

Profilaktyka i zwalczanie
GIORiN: Zaprawianie nasion w uprawie ogórka jest pierwszym i podstawowym zabiegiem ochronnym w integrowanej ochronie ogórków. W zestawie zapraw grzybobójczych najważniejszą rolę w ochronie ogórków w okresie wschodów odgrywa zaprawa zawierająca metalaksyl, chroniąca siewki przed najgroźniejszymi patogenami glebowymi jak Pythium, Phytophthora.

Inspektorat radzi, by w przypadku ogórków uprawianych z rozsady do wczesnych upraw pod okryciami z folii lub włókniny, profilaktycznie podlewać młode rośliny po wschodach przeciwko chorobom zgorzelowym (fuzariozy, fytoftorozy). Dotyczy wysiania niezaprawionych nasion.

To powszechna choroba ogórków, występuje na większości gatunków roślin dyniowatych. Zagrożone są zwłaszcza ogórki uprawiane w polu, rzadziej pod osłonami. Jak rozpoznać kanciastą plamistość na plantacji ogórków? Objawy na liściach występują dość licznie w postaci drobnych do 0,5 cm średnicy, początkowo wodnistych plam o kształcie ograniczonym nerwami (kanciastym). Gdy przez dłuższy czas jest wilgotno, w miejscach plam na liściu po ich dolnej stronie pojawiają się mętne, śluzowate krople wycieku bakteryjnego.

Następnie powstają typowe dla tej choroby otwory w liściach. Dzieje się tak po kilku dniach od wystąpienia wcześniejszych objawów. Tkanki liścia w tych miejscach zamierają i wypadają. Sprawca choroby może przetrwać do następnego sezonu na resztkach porażonych roślin oraz na nasionach.

Szczególną czujność trzeba zachować, gdy jest bardzo wilgotno, takie warunki sprzyjają chorobie. Rozprzestrzenia się wraz z powietrzem i wodą w okresach opadów deszczu lub deszczowania oraz mechanicznie w czasie zbioru owoców lub prac pielęgnacyjnych.

Profilaktyka i zwalczanie

• Należy przestrzegać 2-3 letniej przerwy w uprawie ogórka na tym samym polu.
• W uprawach integrowanych zalecamy uprawę gorczycy jako przedplonu - ogranicza to występowanie bakteryjnej kanciastej plamistości na ogórkach.
• Z chwilą zagrożenia chorobą stosować profilaktycznie zabiegi ochronne przez opryskiwanie zalecanym do IP środkiem bakteriobójczym lub fungicydami miedziowymi.

GIORiN zwraca uwagę na okres karencji: Środki miedziowe posiadają 7 dni karencji, mogą wywoływać objawy fitotoksyczności i można je stosować tylko do początku kwitnienia roślin.

Docieramy do ostatniej i najgroźniejszej oraz powszechnej choroby ogórka. Występuje zarówno w uprawie polowej, jak i pod osłonami. Atakuje głównie liście ogórka, na których pojawiają się początkowo oliwkowozielone, ograniczone nerwami rozjaśnienia.

Ogórkom nie służy nadmierna wilgotność, dlatego i w tym przypadku sprzyja rozwojowi choroby. W okresie dużej wilgotności powietrza i zwilżenia liści rosą po dolnej stronie liści widoczne są obfite skupienia zarodników konidialnych koloru brunatnofioletowego. W krótkim czasie plamy żółkną, brązowieją, następuje stopniowe zasychanie liści i zamieranie całych roślin.

Zarodniki grzyba przenoszone są przez wiatr na duże odległości. Choroba może występować epidemicznie zwłaszcza w okresach chłodniejszych i wilgotnych nocy (temp. 15- 16 °C, długo utrzymująca się nocna mgła), natomiast w ciągu dnia słonecznie i temperatura 20-25 °C.

Profilaktyka i zwalczanie
W południowej i centralnej części Polski pierwszych sygnałów zagrożeniu ogórków przez mączniaka rzekomego należy się spodziewać pod koniec 3. dekady czerwca, zaś w pozostałych w 1-2 dekadzie lipca lub później. Odmiany odporne mogą być porażane dopiero przy wyższej presji infekcyjnej sprawcy choroby, czyli około 14-20 dni później.

• Do ochrony ogórków przed mączniakiem rzekomym, zwłaszcza w początkowej fazie nie zalecamy stosowania środków z grupy strobiluryn ze względu na powstającą odporność sprawcy choroby na środki z tej grupy.
• Z chwilą pojawienia się pierwszych objawów mączniaka rzekomego, należy przystąpić do opryskiwania roślin zalecanymi do IP środkami ochrony roślin.
• W przypadku uprawy odmian odpornych wystarczającą ochronę zapewnią środki organiczne zawierające ekstrakty z grejpfruta, a w okresach dużego zagrożenia mączniakiem rzekomym - środki te należy stosować przemiennie z fungicydami.

Źródło: Metodyka Integrowanej produkcji ogórka gruntowego, Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa, luty 2020