Trzmiele lubią bawić się zabawkami, tak wskazują nowe badania. Nie są to jedyne zalety tych pożytecznych owadów, zapylają rośliny, aż miło

- Dzięki trzmielom mogę dowiedzieć się więcej o tym, jak zwierzęta bardzo różniące się od ludzi doświadczają świata. Trzmiele są doskonałym modelowym systemem do badania procesów poznawczych: są bardzo wydajnymi uczniami i wykazują elastyczność w rozwiązywaniu problemów – powiedział Samadi Galpayage z Uniwersytetu Queen Mary w Londynie, autor badania.

Najnowsze badanie wykazuje, że trzmiele mają pozytywne i negatywne odczucia, podobne do emocji. Zazwyczaj podczas badań w ramach nagrody owady te otrzymują pokarm. Tym razem zamiast jedzenia dostały małe, drewniane kulki.

Jaki był efekt eksperymentu, kiedy trzmiele zamiast jedzenia dostały w nagrodę kulki? Zaczęły na nie wskakiwać i podejmowały próby popychania ich. – To zachowanie było dobrowolne i spontaniczne. To owady, które ciężko pracują, dlatego angażowanie ich w zabawę jest czymś nowym i ekscytującym. Okazuje się, że mogą one doświadczać przyjemności, a nie tylko wykonywać swoje obowiązki – tłumaczył Galpayage.

We wcześniejszym badaniu inni naukowcy wyszkolili trzmiele tak, aby rzucały kulkami w cel w zamian za słodki smakołyk. Zauważyli wówczas, że czasami wyrzucały kulki poza obszar eksperymentu bez żadnej nagrody. Zrodziło to pytania, dlaczego to robią, skoro nikt ich do tego nie zachęcał i nie otrzymywały za to nagrody.

W ramach swoich ostatnich badań naukowcy przeprowadzili szereg eksperymentów. Obserwowali 45 trzmieli w zamkniętym pomieszczeniu, gdzie mogły przejść wyraźną ścieżką, aby dotrzeć do miejsca żerowania, lub zejść ze ścieżki na obszary z drewnianymi kulkami.

Okazało się, że trzmiele robiły wszystko, aby wchodzić w interakcje z kulkami. Podczas eksperymentu każdy owad przetoczył kulki do 117 razy. Naukowcy twierdzą, że ponieważ robiły to wielokrotnie, nie otrzymując pokarmu, sugeruje to, że toczenie kulki było dla nich satysfakcjonujące.

W innym eksperymencie 42 trzmiele mogły wejść do dwóch kolorowych komór, jednej z kulkami, a drugiej bez przedmiotów. Kiedy później zaoferowano im wybór między dwiema komorami bez kulek, pszczoły wolały tę, która była tego samego koloru, co wcześniejsza, w której znajdowały się kulki.

We wszystkich eksperymentach toczenie kulek nie zapewniało im jedzenia, nie sprzątało bałaganu ani nie pomagało w kojarzeniu. Nie było innego celu przesuwania kulek niż zabawa. Wyniki opublikowano w czasopiśmie "Animal Behaviour".

- To, że trzmiele mogą grać, jest ważnym odkryciem dla nauki, ponieważ dostarcza dalszych dowodów na to, że owad może doświadczać czegoś podobnego do przyjemności. Osobiście uważam to zachowanie za fascynujące, ponieważ mówi nam, że pszczoły, podobnie jak wiele innych zwierząt, są czymś więcej niż małymi robotami, ale mają bogatsze zachowanie i życie, niż wcześniej myśleliśmy - podkreślił Galpayage.

W obecnych czasach trzmiele to bardzo ważna alternatywna dla zapylania, ponieważ liczba rodzin pszczoły miodnej się zmniejsza, a aż około 80 proc. gatunków do wydania owoców i nasion wymaga zapylenia przez owady. Wykorzystanie trzmieli do zapylania okazuje się być bardzo efektywne.

W związku z tym, że są to owady wibrujące, z kwiatów spada więcej pyłków. Trzmiele są też większe od pszczół, mają na ciele więcej włosków, co sprawia, że mogą przenieść większą ilość pyłku. Ich rozmiar wpływa na to, że w tym czasie odwiedzają więcej roślin, nie przeszkadza im pochmurna i wietrzna pogoda. Dla porównania: pszczoły wylatują z ula przy co najmniej 15 st. C – trzmiele już przy 8 st. C. Jednak kiedy jest zbyt gorąco – to pszczoły pracują lepiej, trzmiele w tym czasie chłodzą jaja i larwy.

Trzmiele nie informują się wzajemnie o istnieniu atrakcyjniejszych źródeł pokarmu, zapylają kwiaty, których budowa uniemożliwia dostęp pszczołom, przenoszenie uli nie zakłóca ich pracy, nie ulegają zjawisku CCD, czyli zespołowi masowego ginięcia pszczół i są dostępne przez cały rok. Dlatego, kiedy mówi się o tym, jak ważne są pszczoły dla przyrody, warto wówczas również wspominać o ich większych braciach, ponieważ trzmiele są w stanie zapylić więcej roślin.

Źródło: Treehugger, Kalendarz rolników