Utylizacja paneli fotowoltaicznych. Gdzie wyrzucić fotowoltaikę, kiedy się zużyje? Sprawdź, jaki jest koszt utylizacji

Panele fotowoltaiczne, jak każdy przedmiot, zużywają się z czasem. Producenci fotowoltaiki najczęściej podają, iż jej żywotność wynosi 25–30 lat. Nie znaczy to, że później panele po prostu przestają działać – badania sugerują, że dzisiejsza fotowoltaika może działać nawet ok. 50 lat. Jednak naturalną cechą paneli jest to, że ich wydajność z czasem spada i po ok. 25 latach będzie wynosić już tylko ok. 80 proc. wydajności początkowej. Wówczas panele najlepiej jest wymienić na nowe, a stare zutylizować zgodnie z przepisami – nie mogą one trafić na zwykły śmietnik.

Warto pamiętać, że mowa o wartościach uśrednionych – żywotność konkretnego panelu zależy od wielu czynników i może się obniżyć np. wskutek uszkodzenia czy wady fabrycznej. Żywotność można z kolei wydłużyć, dbając o fotowoltaikę i dokonując jej regularnych przeglądów.

Fotowoltaika podlega tym samym przepisom dotyczącym utylizacji, co inne elektrośmieci. Jest ona wprost wymieniona w jednym z załączników do ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Przepisy jasno wskazują, że właściciel paneli musi oddać je do recyklingu. Oznacza to, że fotowoltaika powinna trafić do specjalistycznego zakładu zajmującego się jej utylizacją.

Co ważne, zgodnie z ustawą producent fotowoltaiki ma obowiązek nieodpłatnego odebrania zużytych paneli. Elektrośmieci mogą zostać odebrane w punkcie sprzedaży (gdzie dostarcza je klient) lub w miejscu dostawy sprzętu (producent sam przyjeżdża po odpady). Wyjaśnia to art. 37 ustawy.

Dystrybutor obowiązany jest do nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych w punkcie sprzedaży, o ile zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju i pełnił te same funkcje co sprzęt sprzedawany. (…) Dystrybutor, dostarczając nabywcy sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, obowiązany jest do nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych w miejscu dostawy tego sprzętu, o ile zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju i pełnił te same funkcje co sprzęt dostarczony.

Warto dodać, że kwestia ta często uregulowana jest już na etapie zakupu fotowoltaiki – sprzedawca zobowiązuje się w umowie do odebrania zużytych paneli, gdy przyjdzie na to czas.

Właściciel paneli fotowoltaicznych ma kilka możliwości ich utylizacji. Nie trzeba przy tym załatwiać żadnych formalności. Możliwości są następujące:

• skontaktować się z dystrybutorem paneli i umówić się na odbiór zużytego sprzętu na miejscu,
• samodzielnie dostarczyć zdemontowane panele do dowolnego punktu sprzedaży dowolnego dystrybutora fotowoltaiki,
• na własną rękę dostarczyć sprzęt do jednej ze specjalistycznych firm zajmujących się utylizacją fotowoltaiki.

Firma dokonująca utylizacji paneli ma obowiązek wydać klientowi zaświadczenie, które potwierdzi, że wykonano usługę oraz opisze, jak dokonano utylizacji.

Jeśli chodzi o koszt utylizacji paneli fotowoltaicznych, to na ogół jest on wliczony w cenę zakupu paneli. Dystrybutor paneli, odbierając je od klienta, (np. przy okazji wymiany na nowe) nie powinien już żądać żadnej dodatkowej opłaty. Tak samo będzie, jeśli klient samodzielnie przywiezie panele do punktu sprzedaży – dystrybutor przyjmie je nieodpłatnie. Osobnej zapłaty będą żądać tylko specjalistyczne punkty zajmujące się utylizacją.

To, ile klient zapłaci za utylizację paneli, zależy od ich wagi. Szacuje się, że opłata wynosi średnio ok. 1,5 zł/kg, przy czym w przypadku odbioru paneli przez firmę doliczany jest jeszcze koszt transportu (ok. 2,5 zł/km). W praktyce utylizacja instalacji o mocy 4 kW kosztuje ok. 300–400 zł. Jak wspomniano, wydatek ten często jest już wliczony w koszt zakupu fotowoltaiki.

Z fotowoltaiki w procesie recyklingu odzyskuje się przede wszystkim szkło i aluminium – zdemontowane komponenty można wykorzystać ponownie. Odzyskuje się także krzem, który może później posłużyć do produkcji nowych paneli fotowoltaicznych. Poza tym w instalacjach PV znajdują się też niewielkie ilości innych materiałów, m.in. srebra i plastiku.

– Recykling krzemowych ogniw fotowoltaicznych polega na demontażu ramy od reszty modułu. Dzięki temu oddziela się części szklane i aluminiowe, które można następnie przetopić – wyjaśnia Szymon Osłowski z KOBO Energy. – Następnie usuwa się kable i skrzynkę przyłączeniową, po czym maszyny precyzyjnie tną i zgniatają materiał. Pozostałe komponenty poddawane są obróbce termicznej, podczas której tworzywo sztuczne jest odparowywane. Ogniwa fotowoltaiczne nadają się do dalszej obróbki, z czego 80 proc. można ponownie wykorzystać. Pozostałe 20 proc. przetapia się do tzw. wafli, które przydają się do produkcji nowych paneli.