Wjazd rolnictwa 4.0 na pola będzie konieczny z braku rąk do pracy. Zaporą są dziś koszty

– Postrzeganie nowoczesnego rolnictwa zmieniło się w ciągu ostatnich lat – przyznaje dr inż. Jacek Skudlarski z Katedry Inżynierii Produkcji Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

Dowodem na intensywne zmiany jest chociażby oferta firm, które prezentują się na targach rolniczych. Na stoiskach znajdziemy okulary VR, na polach pokazowych autonomiczne maszyny. Czy nowości trafiają na polską wieś?

– Jeśli przemieszczamy się po terenach wiejskich, możemy odnieść ogólne wrażenie, że niewiele się zmieniło w polskim rolnictwie. Jednakże jeśli odwiedzimy gospodarstwa, które dokonały pewnego znacznego kroku rozwoju, zobaczymy już tę nowoczesność. To są nowe i nowoczesne ciągniki, maszyny, budynki inwentarskie wyposażone w bardziej zaawansowane rozwiązania - na przykład obory wyposażone w roboty udojowe, szklarnie z systemami automatyki czy też inne budynki inwentarskie wyposażone w różnego rodzaju urządzenia zbierające dane, automatyzujące procesy produkcyjne – wyjaśnia autor bloga Rolnictwo 4.0.

Trudno określić procentowy udział nowoczesnych gospodarstw w Polsce wśród wszystkich istniejących.

– Mamy bardzo duży udział gospodarstw, które nie przekraczają średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w Polsce – zaznacza pasjonat nowoczesnego rolnictwa. Wyjaśnijmy, że średnia powierzchnia według danych GUS za 2024 rok to 11,59 ha. Największa jest w województwie zachodniopomorskim 33,50 ha, najmniejsza w małopolskim 4,36.

Dr inż. Jacek Skudlarski: – Mamy też gospodarstwa o powierzchni powyżej 100 i 500 hektarów. Ogólnie mówi się, że około 300- 400 tys. gospodarstw na 1,5 miliona zarejestrowanych przez GUS to gospodarstwa towarowe. W tej grupie 300 tys. będą gospodarstwa, o których możemy powiedzieć, że są na tym wyższym stopniu zaawansowania technicznego.

Jeśli rolnik chce inwestować, ma na to środki, to chciałby kupować od krajowych producentów. Czy to możliwe? Spójrzmy na firmy, które dostarczają te nowoczesne rozwiązania dla polskich gospodarstw. Jak wypadamy na tle Europy i świata?

– Przemysł maszynowy bardzo rozwinął się pod względem rozwiązań technicznych oferowanych dla rolnictwa. To nie jest tylko domena producentów zagranicznych, również w tym kierunku i w trendach podąża polska produkcja maszyn rolniczych - stanowczo stwierdza dr Skudlarski.

– Mamy już krajowych producentów, którzy oferują sprzęty bardzo zbliżone technologicznie i bardzo podobne do tych od producentów zagranicznych. Ten sprzęt posiada zbliżone rozwiązania, jakie stosują producenci zagraniczni.

Nasz rozmówca odwiedził niedawne targi Agro Show w Bednarach. Zaobserwował zwiększającą się liczbę robotów autonomicznych. – Pamiętam bodajże 2 lata temu, pokazano dwa francuskie roboty autonomiczne, rok później także innych firm. Co ciekawe, w tym roku pojawił się robot polskiej marki Unia, który powstaje w ramach współpracy z Instytutami Łukasiewicza – Poznańskim Instytutem Technologicznym oraz Instytutem Lotnictwa. Na Agro Show był też autonomiczny nośnik narzędzi typu robot.

– Na targach jest widoczna większa liczba dronów także opryskowych, czego wcześniej raczej nie widziałem. Były już prezentowane drony, ale stosowane do teledetekcji, czyli fotografowania pól i zbierania danych.

Zobacz też: Wystawcy i zwiedzający nie zawiedli w Bednarach. Zdjęcia z targów Agro Show 2024

Ekspert obserwuje, że młodsi rolnicy bardziej utożsamiają się z technologiami, nowymi rozwiązaniami, bo korzystają z nich w życiu codziennym, więc są bardziej otwarci na technologie, które trafiają do rolnictwa. – Każde z nich korzysta ze smartfona, a są technologie i rozwiązania, po które można poprzez smartfon sięgnąć i można z nich korzystać, uzyskiwać dane albo sterować procesami.

Pracownik dydaktyczny SGGW wspomina także o 2 robotach przemysłowych, które widział na targach rolniczych w Bednarach. – Bardziej są kojarzone z przemysłem, na przykład motoryzacyjnym. Tutaj dwie firmy zaprezentowały instalacje do układania worków na paletach z wykorzystaniem robotów przemysłowych.

Co dziś robot jest w stanie zrobić za rolnika? – Wyróżniłbym tutaj dwie podstawowe grupy robotów. Jedne z nich to nośniki narzędzi, które służą do pielenia, mechanicznego usuwania chwastów, ale tymi robotami można wykonywać też oprysk punktowy czy też siew punktowy buraków, kukurydzy, warzyw. W tej drugiej grupie są roboty-ciągniki rolnicze bez operatora.

– Jeden z modeli prezentowanych w Bednarach nawet nie przypominał ciągnika, jednak takie pojazdy są wyposażone w rozwiązania, które umożliwiają sprzęganie klasycznych maszyn z tym robotem. Autonomiczne ciągniki prezentowane na targach to zarówno te gąsienicowe, jak i na kołach.

Dr inż. Jacek Skudlarski tłumaczy: – Powszechność tych rozwiązań zależy przede wszystkim od kondycji finansowej gospodarstw, a jak wiemy, opłacalność produkcji jest w dużym stopniu zagrożona. To przejawia się w spadku zakupów maszyn rolniczych i sprzętu rolniczego, dlatego też ta wystawa w Bednarach była takim wyzwaniem dla producentów. Pojawiało się pytanie, czy producenci, jeśli mają problemy ze sprzedażą, muszą zmniejszać produkcję i ciąć koszty, czy wyłożą pieniądze i pojawią się na Agro Show. Jak się okazuje, poza nielicznymi wyjątkami wystawcy byli i mieli stoiska porównywalnej wielkości jak rok wcześniej – dzieli się wrażeniami nasz rozmówca.

Kiedy takie rozwiązania rolnictwa 4.0 mogą stać się powszechne w Polsce?

– Podstawowa kwestia takiego rozwoju to oczywiście finanse. Jeśli koniunktura w rolnictwie poprawi się, gospodarstwa rolne będą dysponowały większymi zasobami czy też będą dostępne bardziej powszechne programy pomocowe, jak najbardziej rozwiązania się upowszechnią. Można przewidywać, że takie autonomiczne maszyny staną się koniecznością z tego względu, że brakuje wykwalifikowanej siły roboczej. Sam rolnik nie będzie w stanie być w dwóch miejscach jednocześnie, na przykład pielić i wykonywać prace w gospodarstwie. Takiego robota może zaangażować i zajmować się czymś innym. Jak na razie roboty pracują zdecydowanie wolniej, niż robi to tradycyjny ciągnik z pielnikiem. Może jednak pracować niemal 24 godziny jedynie z przerwą na ładowanie baterii. Tym dłuższym czasem pracy nadrobi wydajność.

– Na pewno zmiany klimatyczne i zmiany, jakie zaszły w gospodarce, zmiany społeczne wpłynął na to, że obraz rolnictwa i przebieg produkcji kształt produkcji będzie musiał się zmieniać i do tego producenci maszyn też będą musieli się dostosować. To, co ja widzę i moim zdaniem będzie trendem, jeśli chodzi o maszyny rolnicze i ciągniki, to możliwość zbierania z tych maszyn i ciągników danych do monitorowania ich pracy, stanu technicznego, bo takie rozwiązania też już są.

Kluczowe będzie dostarczanie danych na potrzeby planowania pracy i zabiegów, oceny kosztów pracy takiego sprzętu. Maszyny i ciągniki jako źródło danych do podejmowania decyzji produkcyjnych i biznesowych to jest jeden trend. Z pewnością drugim trendem będzie automatyzacja, czyli ograniczenie roli człowieka w pewnych zabiegach, na przykład zrobotyzowany dój krów. Kwestia tego, żeby te rozwiązania stały się bardziej dostępne cenowo – mówi dr Skudlarski.

Jest przekonany, że szersze zastosowanie takich rozwiązań z pewnością pojawi się, kiedy w gospodarstwa będą zmagały się z niedoborem siły roboczej.

Potwierdzeniem spowolnienia na rynku są komunikaty producentów, na przykład ten grupy Wielton z 26 września. Producent naczep, przyczep i zabudów samochodowych przekazał, że w okresie znacznego schłodzenia popytu na naczepy i przyczepy redukuje poziom inwestycji i koncentruje się na zapewnieniu kapitału obrotowego. Przychody firmy w pierwszym półroczu 2024 roku spadły rok do roku o 33,2 proc., wyniosły 1 137,0 mln zł. W tym okresie zysk netto Grupy wyniósł -40,6 mln zł wobec 53,5 mln zł przed rokiem.

„W obliczu licznych wyzwań Grupa optymalizuje strukturę zatrudnienia oraz redukuje poziom inwestycji na ten rok z planowanych 130 mln zł do 73,7 mln zł”.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Portal Strefa Agro codziennie. Obserwuj Strefę Agro!