Wnioski płynące z Europejskiego Forum Rolniczego 2022

Jerzy Buzek, przewodniczący Rady Programowej Fundacji EFRWP, b. premier RP w wystąpieniu otwierającym tegoroczne Europejskie Forum Rolnicze wskazał wydarzenia, które w ostatnich latach i miesiącach najbardziej dotknęły gospodarkę i rolnictwo w Polsce i Europie, a których konsekwencje będą miały charakter długofalowy. To zagrożenia wywołane zmianami klimatu, powodujące nieprzewidywalne i tragiczne dla rolników skutki, pandemia, która doprowadziła do osłabienia gospodarki europejskiej, a przede wszystkim – agresja Rosji na Ukrainę. Wydarzenia te mają wpływ na nasze bezpieczeństwo, jednak w opinii Jerzego Buzka głód Europie nie grozi.

Podobnego zdania jest Janusz Wojciechowski, Komisarz ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich UE, który zapewnił, że w krótkim okresie czasu nie ma bezpośredniego zagrożenia żywnościowego dla Polski i UE z powodu wojny w Ukrainie. Zagrożenie to istnieje natomiast na poziomie światowym, głównie w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej.

Franz Fischler, komisarz UE ds. rolnictwa w latach 1995-2004 uważa, że Europa dysponuje wystarczającą ilością żywności, by zapobiec ryzyku głodu w naszej części świata. Z drugiej strony jednak kraje europejskie nie będą w stanie zrównoważyć strat poniesionych przez Ukrainę w zakresie produkcji rolnej. W jego opinii, w zaistniałej sytuacji, dotychczasowe propozycje Komisji Europejskiej dla sektora rolnictwa wymagają rewizji śródterminowej. Należy w nich uwzględnić zarówno konieczność działania na rzecz zapobiegania dalszym zmianom klimatu, które najbardziej dotykają właśnie rolnictwo, prowadząc do coraz większych strat w produkcji rolnej, jak i bezpieczeństwo żywnościowe krajów UE.

Artur Balazs, przewodniczący Kapituły Fundacji Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej i były minister rolnictwa podkreślił, że redukcja zużycia nawozów i ich wysoka cena wpłyną na ograniczenie produkcji, na co w tej chwili nie można pozwolić. Wskazał na potrzebę rozłożenia w czasie tego procesu w celu uniknięcia kryzysu żywnościowego, który będzie miał negatywny wpływ na życie ludzi w wielu regionach świata, np. w Afryce. Głód nie stanowi zagrożenia dla Europy, ale z pewnością będziemy mieć do czynienia ze znaczącym wzrostem cen żywności i mniejszą jej dostępnością. Najbardziej palącym problemem jest obecnie zdaniem Artura Balazsa rozwiązanie kwestii eksportu zboża z Ukrainy. Zadanie to musi wziąć jednak na siebie Komisja Europejska, a nie wyłącznie państwa graniczące z Ukrainą.

W debacie poświęconej europejskiemu rolnictwu w obliczu wojny w Ukrainie wziął udział Henryk Kowalczyk, wicepremier, minister rolnictwa i rozwoju wsi oraz ministrowie rolnictwa Czech, Litwy i Łotwy. W trakcie dyskusji rozmówcy dużo uwagi poświęcili barierom w odbiorze zbóż z Ukrainy – zarówno pod względem ilościowym, jak i technicznym, w tym infrastrukturze, która jest niezbędna do przeprowadzenia tego procesu: magazynowania ukraińskich surowców rolnych, oraz rosnącym cenom żywności w poszczególnych krajach. Henryk Kowalczyk podkreślił, i zgodni z nim byli pozostali uczestnicy debaty, że w chwili obecnej nie możemy doprowadzić do obniżenia produkcji w Unii Europejskiej z powodu istotnego spadku plonów w Ukrainie. Upatruje w tym szansy dla UE, by stać się spichlerzem dla świata, ponieważ zapotrzebowanie na żywność globalnie będzie rosło.

Podczas Europejskiego Forum Rolniczego odbyła się również debata o przyszłości polskiej wsi, prowadzona przez Artura Balazsa, w której uczestniczył wicepremier Henryk Kowalczyk i Władysław Kosiniak-Kamysz, prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dyskutowano o sprawach szczególnie ważnych dla polskich rolników: kwestii ubezpieczeń KRUS, problemie suszy i ubezpieczeniach z tego tytułu, zbożu z Ukrainy, które trafi do Polski, możliwościach produkcji energii przez gospodarstwa wiejskie, rosnącej cenie nawozów, trudnościach wynikających z dzierżawy gruntów rolnych, a także o wykluczeniu edukacyjnym, zdrowotnym i komunikacyjnym mieszkańców wsi.

W trakcie konferencji poruszono także tematy dotyczące zielonego rolnictwa i nowoczesnych rozwiązań w tym obszarze, przyszłości systemu ubezpieczeń społecznych w związku z suszą i innymi zagrożeniami, cyfryzacji wsi i perspektyw rozwoju w tym zakresie oraz obecności unijnych produktów rolno-spożywczych na rynku wewnętrznym i na rynkach światowych.