Zabytkowe narzędzia i maszyny rolnicze z włocławskiego muzeum przeszły konserwację [zdjęcia]

Zobacz wideo: Szacunek zbiorów zbóż, warzyw i owoców w 2021 roku

We Włocławku zakończono już prace konserwatorskie szesnastu zabytkowych maszyn i urządzeń rolniczych. Do 14 listopada 2021 roku część eksponatów można oglądać na wystawie czasowej w Muzeum Etnograficznym we Włocławku. W 2022 roku obiekty będą częścią nowej wystawy w skansenie w Kłóbce.

Zabytkowe narzędzia i maszyny poddane zostały pracom konserwatorskim we włocławskiej Pracowni Renowacji Antyków Romana Wietrzyckiego. Pracom konserwatorskim poddano szesnaście zabytkowych maszyn i urządzeń rolniczych służących do uprawy ziemi i obróbki zboża:

• radło,
• cztery pługi,
• trzy siewniki,
• wał,
• kosiarka,
• młocarnia prostówka,
• młynek do czyszczenia ziarna,
• wialnia,
• dwa sieczkarnie,
• śrutownik.

Najstarsze maszyny pochodzą z końca XIX wieku, pozostałe z okresu międzywojennego. Część obiektów została wykonana przez kowali, a część przez fabryki, także z Włocławka.

- Wszystkie obiekty mają dla nas duże znaczenie poznawcze. Szczególnie ważne są dwie sieczkarnie wyprodukowane we Włocławku. Jedna została wykonana w fabryce maszyn rolniczych HugoMühsama, a druga w fabryce Ignacego Kochanowicza. Obie powstały przed 1914 rokiem. Projekt miał dla nas duże znaczenie, bo dzięki niemu ocaliliśmy kilkanaście zabytkowych obiektów związanych z naszym regionem. To jest część naszego dziedzictwa, naszej spuścizny – mówi Eliza Sutkowska, z Działu Etnograficznego Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku w filmie przygotowanym przez instytucję.

Znaczną część maszyn i urządzeń rolniczych, które poddano renowacji, można zobaczyć w Muzeum Etnograficznym we Włocławku na wystawie czasowej pt. „Radła do radlenia, siewniki do siania, młynki do czyszczenia warte zachowania. Konserwacja zabytkowych narzędzi i maszyn rolniczych z Kujaw i ziemi dobrzyńskiej”. Na wystawie czasowej, która czynna będzie do 14 listopada 2021 roku, udostępniono jedenaście urządzeń i maszyn rolniczych.

Warto dodać, że 14 listopada, w ramach cyklu „Niedziela z kustoszem”, Muzeum organizuje spotkanie, na którym przybliży proces konserwacji narzędzi i maszyn rolniczych, a także ich roli w kulturze chłopskiej i ziemiańskiej.

W 2022 roku wszystkie odnowione obiekty trafią do Kujawsko-Dobrzyńskiego Parku Etnograficznego w Kłóbce. Znajdą się na nowej wystawie stałej w spichlerzu podworskim, która poświęcona zostanie rolnictwu i hodowli na ziemi dobrzyńskiej.

Zabytkowe narzędzia i maszyny poddane zostały pracom konserwatorskim w Pracowni Renowacji Antyków Romana Wietrzyckiego we Włocławku. Muzeum przygotowało kilkuminutowy film prezentujący przebieg prac.

Prace konserwatorskie miały kilka etapów. Pierwszy z nich to czyszczenie, odkurzanie, mycie urządzeń i usuwanie plam powierzchownych. Bardzo ważne jest także odrdzewianie. Część elementów metalowych czyszczona była ręcznie, dużą część elementów i konstrukcji metalowych piaskowano. Po piaskowaniu metalowe elementy pokryte zostały roztworem taniny który nadał im czarny kolor. Kolejnymi etapami prac było pokrywanie metalowych elementów roztworem paraloidu i woskowanie.

- Drugi i trzeci etap prac konserwatorskich, to prace przy elementach i konstrukcjach drewnianych – wstawki i uzupełnienia w drewnie, w tych miejscach, które są porażone czy zjedzone przez owady, spróchniałe, zgniłe. Przy niektórych elementach konstrukcyjnych zmuszeni jesteśmy robić rekonstrukcje, z uwagi na to, że są to konstrukcje, które dźwigają duży ciężar urządzeń i mechanizmów maszyn rolniczych – mówi w filmie nagranym przez Muzeum Roman Wietrzycki z Pracowni Renowacji Antyków

Jako przykład podaje ciężki dwukonny siewnik, który poddano renowacji. W jednym z kół drewno prawie w całości zrekonstruowano, ponieważ elementy, które przetrwały były spróchniałe i zgniłe. Mniej zniszczone było drugie koło, dlatego zrekonstruowano tylko część drewnianej obręczy i niektóre szprychy.

- Oryginalne zostały piasty. Piasta jest żeliwna, obręcze są metalowe. Pierwotnie pewnie były zakuwane na gorąco. Musieliśmy się dostosować do tych obręczy, które są, dlatego są pewne krzywizny – zaznacza Roman Wietrzycki, dodając że początkowo obręcze nie były przykręcane śrubami. - Ale z uwagi na to, że siewnik to narzędzie, które prawdopodobnie było rzadko używane i dłuższy czas stało gdzieś pod stodołą, dlatego elementy drewniane ulegały bardzo dużym zniszczeniom. I wtedy ratowano się tym, że były one dokręcane do obręczy.

Prace konserwatorskie prowadzone były dzięki dotacji z Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, przyznanej w ramach programu Wspieranie działań muzealnych 2021 (zadanie pod nazwą „Konserwacja narzędzi i maszyn rolniczych do wystawy stałej w Kujawsko-Dobrzyńskim Parku Etnograficznym w Kłóbce”) oraz przy dofinansowaniu z budżetu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.