Zaraza na pomidorach to nie wszystko. Jak zwalczać choroby pomidorów? Brązowe plamy powinny niepokoić

Bardzo ważna jest obserwacja i szybkie reagowanie na objawy chorób roślin. Plamy na liściach pomidorów, zgnilizna na owocach to sygnały, które powinny nas zaniepokoić.

Lustracje plantacji pomidora, na obecność chorób (zaraza ziemniaka, bakteryjna cętkowatość, alternarioza, rak bakteryjny, wirozy) oraz szkodników (stonka ziemniaczana, wciornastki, gąsienice rolnic) należy przeprowadzać przynajmniej 1-2 razy w tygodniu.

Zaszkodzić krzaczkowi pomidora możemy sami podczas podcinania liści. Gdy chcemy je usunąć, podobnie w przypadku pędów, cięcie należy przeprowadzać bezpośrednio przed planowanymi zabiegami ochronnymi przeciwko chorobom grzybowym i bakteryjnym. Pozwoli to uniknąć infekcji, wskazuje Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Skąd bierze się zaraza ziemniaka na pomidorze? Ta najgroźniejsza choroba pomidorów uprawianych w gruncie jest powodowana przez grzyb należący do rodziny Pythiaceae. Początkowo występuje na ziemniakach, a następnie, poprzez zarodniki zostaje przeniesiona na pomidory, wyjaśniają specjaliści z inspektoratu.

Na porażonych owocach powstają brunatne, wodniste, nieco wzniesione nad powierzchnie owoców plamy, które szybko się powiększają i obejmują niekiedy cały owoc. Zainfekowane owoce nie dojrzewają lecz w krótkim czasie gniją.

Objawy występowania tej choroby dają się zauważyć również na liściach. Począwszy od ich brzegu pojawiają się duże, rozlewające się nekrotyczne plamy. Są one najczęściej brązowe, jednak przy pogodzie wilgotnej mogą być prawie czarne.

Przy dużej wilgotności na wszystkich porażonych częściach rośliny (na liściach po spodniej stronie) pojawia się delikatny, szary nalot utworzony z trzonków zarodników konidialnych. Objawy takie można zaobserwować już w połowie lipca.

Patogen zimuje w postaci grzybni w porażonych ziemniakach przechowywanych w kopcach lub przechowalniach. Źródłem infekcji na pomidorach są zakażone plantacje ziemniaków znajdujących się w pobliżu. Rozwojowi choroby sprzyja niska temperatura – do 18 st. C oraz wilgotna i deszczowa pogoda. W takich warunkach patogen może zniszczyć cały plon.

Pierwszy zabieg przeciw zarazie pomidorów należy wykonać preparatem wgłębnym – systemicznym. Działkowcy zalecają, by następne zabiegi w zależności od pogody przeprowadzić preparatami ekologicznymi:

z pokrzywy 1:10, skrzypu 1:1, drożdży 100g w 1 L wody, czosnku (główka czosnku – rozrobiona w 1 L wody). Zabiegi te wykonujemy w odstępach ok. 10 dniowych.

Zalecenia Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa:

• Unikać sadzenia pomidorów w pobliżu plantacji ziemniaków,
• stosować odmiany tolerancyjne na tego patogenu. Na opakowaniach tolerancja ta oznaczona jest jako –Ph,
• Sadzić pomidory w rzędach usytuowanych w kierunku wiatrów, aby usunąć nadmiar wilgoci,
• Przy podlewaniu unikać zraszania liści,
• Stosować preparaty chemiczne zapobiegawczo przed wystąpieniem choroby na ziemniakach,
• stosować preparaty chemiczne interwencyjnie w momencie wystąpienia pierwszych objawów chorobowych.

Już w połowie czerwca może dać o sobie znać kolejna choroba wywoływana przez grzyby - alternarioza pomidora. Początkowo wyst ąpuje na dolnych lisciach. Patogen porażać może liście, pędy i owoce pomidora.

Charakterystyczne są ciemnobrunatne plamy z wyraźnie zaznaczonymi brzegami, średnicy około 1 cm. Owoce porażane są w późniejszym czasie, zazwyczaj w drugiej połowie lata. W okolicy szypułki tworzą się rozległe plamy, także z wyraźnie zaznaczonymi brzegami. Powstaje sucha zgnilizna owoców z czarnym nalotem zarodników i trzonków konidialnych.

Profilaktyka i zwalczanie

• Stosować przynajmniej 3- letnią przerwę w uprawie pomidora i ziemniaka na tym samym polu.
• Zaprawiać nasiona zaprawami nasiennymi.
• Po zbiorach usuwać i niszczyć resztki roślinne.
• Zwalczanie choroby odbywa się jednocześnie ze zwalczaniem zarazy ziemniaka na pomidorze.

Powodowana jest przez grzyb należący do klasy Coleomycetes (rząd: Sphaeropsidales). Jest to szeroko rozpowszechniona choroba na pomidorze uprawianym w gruncie. Rozwojowi choroby sprzyjają wyższe temperatury (20-25ºC) i wilgotna pogoda (85–90%), duże zagęszczenie roślin, uprawa bez palików, a także uprawa w mało przewiewnym terenie lub w zagłębieniach terenu. Wówczas straty plonu są bardzo poważne.

Choroba ta występuje we wszystkich fazach rozwojowych pomidora zarówno na liściach, pędach, działkach kielicha jak i na owocach. Na porażonych liściach tworzą się liczne, drobne, początkowo żółtawe, później brunatno szare plamy z ciemniejszymi brzegami. Następnie plamy się zlewają, liście wraz z ogonkami przedwcześnie zamierają i usychają. Całe rośliny wcześniej kończą wegetację w wyniku zamierania. Powoduje to znaczne obniżenie plonu.

Profilaktyka i zwalczanie

• Stosować 3–4 –letni płodozmian,
• starannie niszczyć resztki roślinne,
• dobierać do uprawy pomidora pola przewiewne,
• sadzić rośliny w rzędy usytuowane w kierunki wiatru.
• Zwalczanie choroby odbywa się przy okazji zwalczania zarazy ziemniaka na pomidorze.

Choroba powodowana przez grzyb zaliczany do rzędu Dothideales. W warunkach uprawy polowej rzadziej występuje zgorzel podstawy łodyg natomiast znacznie częściej czarna zgnilizna owoców. Najwięcej owoców gnije pod koniec lata i na początku jesieni.

Zgnilizna zaczyna się u podstawy owocu, stopniowo powiększa się tworząc współśrodkowe kręgi gnijących plam. Zgnilizna obejmuje cały owoc. Zainfekowane owoce często jeszcze zielone opadają. Porażeniu ulegają także nasiona.

W okresie wegetacji grzyb rozprzestrzenia się poprzez zarodniki konidialne wraz z rozpryskiwaną wodą, lub może być przenoszony podczas prac pielęgnacyjnych. Rozwojowi choroby sprzyja chłodniejsza temperatura (15–20ºC) i duża wilgotność powietrza (około 90%).

Profilaktyka i zwalczanie.

• Przestrzegać przynajmniej 3-letniego następstwa uprawy pomidora na tym samym miejscu.
• Nasiona pobierać ze zdrowych plantacji, usuwać i niszczyć wszystkie resztki roślinne.
• Do wysiewu stosować nasiona zaprawiane, produkcję rozsady prowadzić na powierzchniach odkażanych, odkażać skrzynki, narzędzia.
• Zabiegi prowadzone przeciwko zarazie ziemniaka całkowicie wystarczą do zwalczenia tej choroby.

Ta choroba szczególnie dobrze rozwija się przy wysokiej wilgotności względnej powietrza i dosyć szerokim zakresie temperatur mieszczącym się w zakresie 14–24ºC. Szkodliwość tej choroby polega na pogorszeniu jakości owoców przeznaczonych do sprzedaży lub do przetwórstwa.

Na zainfekowanych owocach pojawiają się nekrotyczne kropki o średnicy około 1 mm. W późniejszym czasie tworzą się wypuklenia skórki wyczuwalne przy dotyku. Głównym źródłem bakterii są zainfekowane nasiona, a także resztki roślinne znajdujące się w glebie.

Profilaktyka i zwalczanie.

• Przestrzegać przynajmniej dwuletniego płodozmianu, używać nasion odkażanych termicznie, mocząc je przez 20 minut w wodzie o temperaturze 50ºC.
• Wszystkie zabiegi pielęgnacyjne wykonywać gdy liście roślin są suche.
• Po skończonej produkcji usuwać i niszczyć wszystkie resztki roślinne.
• Przy produkcji rozsady stosować zapobiegawczo preparaty miedziowe.
• Jeśli zajdzie potrzeba opryskiwanie należy kontynuować na roślinach wysadzonych w polu.

Chorobta występuje prawie na każdej rolniczej plantacji, powodując znaczne straty. Objawy mogą być bardzo różne. Od delikatnej mozaikowatości występującej na młodych roślinach, do silnie zniekształconych i niedorozwiniętych liści. Karłowaceniu mogą także ulegać całe rośliny.

W przypadku wirusa mozaiki pomidora straty plonu mogą dochodzić do 30 proc. Źródłem infekcji są porażone nasiona, a także podłoża, w których uprawia się rozsadę, skrzynki, doniczki i każdy inny materiał wykorzystywany w produkcji. W okresie wegetacji wirus rozprzestrzenia się łatwo mechanicznie z sokiem podczas wykonywania prac pielęgnacyjnych.

Profilaktyka i zwalczanie.

• Uprawiać odmiany odporne (na opakowaniach oznakowane Tm).
• Odkażać nasiona przeznaczone do siewu: Termicznie – przetrzymywać przez trzy dni w komorze z temperaturą 72ºC, Chemicznie: moczyć wydobyte nasiona przez 20 minut w 10% roztworze fosforanu trójsodowego o temperaturze 20–30ºC, następnie dokładnie je wypłukać i wysuszyć.
• Nasiona wysiewać do odkażonego podłoża.
• Przed nowym sezonem dokładnie odkazić skrzyneczki, narzędzia i sprzęt.
• Przed pikowaniem rozsadę pomidora podlać cieczą przyrządzoną z 2% mleka uzupełnionego 8 litrami wody. Zabieg taki utrudnia wnikanie wirusa do roślin.

Dla każdego preparatu, ktory wybierzemy do zwalczania chorób czy szkodników w pomidorach, określa się okresy karencji, czyli czas jaki musi upłynąć od wykonania zabiegu do zbioru. Na etykiecie będzie określony w dniach lub godzinach.

Podanego na etykietach okresu karencji należy bezwzględnie przestrzegać. Określa się także okresy prewencji dla ludzi i pszczół, tj. czas jaki musi upłynąć od zastosowanego zabiegu do wejścia ludzi na plantację lub do nalotu pszczół.

Źródło: Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Metodyka integrowanej produkcji pomidorów gruntowych (wydaje III, luty 2020)