Zielone dachy kontra betonoza. Czy dach może być przyjazny dla środowiska? Zalety zielonych dachów w przestrzeniach zurbanizowanych

Energooszczędność i ekologia to dziś ważne aspekty funkcjonowania wielu sektorów gospodarki, również w przypadku branży budowlanej. Coraz częściej zwraca się uwagę na to jak budynek będzie oddziaływał na otoczenie, komfort życia i pracy użytkowników a także aspekty ekonomiczne związane z użytkowaniem obiektów. Zielone dachy pomagają redukować tzw. wyspy ciepła, zwiększają powierzchnię zieloną miasta, ułatwią retencję wody oraz tworzą nowe przestrzenie do rekreacji dla mieszkańców.

System zielonego dachu to rozszerzenie istniejącego dachu, które obejmuje:

• hydroizolację odporną na przerastanie korzeni,
• system akumulacyjno- drenażowy,
• tkaninę filtracyjną,
• lekkie podłoże uprawowe,
• warstwę roślinną.

Zielone dachy można zdefiniować jako „zamkniętą” zieloną przestrzeń na szczycie konstrukcji stworzonej przez człowieka. Ta zielona przestrzeń może znajdować się poniżej, na lub nad poziomem terenu, ale we wszystkich przypadkach jest oddzielona od gruntu. Mogą to być również zagospodarowane powierzchnie podziemnych parkingów. W takim przypadku tworzy się zieloną część wspólną dla mieszkańców, pod spodem jest płyta betonowa, pod którą znajduje się parking. Takie rozwiązanie również traktuje się jak zielony dach, jest on jednocześnie miejscem rekreacji i odpoczynku.

Zielone dachy mogą zapewnić szeroki zakres korzyści publicznych i prywatnych i są z powodzeniem instalowane w krajach na całym świecie.

- Na pewno należy wspomnieć o kwestiach związanych z wodą, szczególnie wodą opadową. O ile w twardych powłokach dachowych ta woda po prostu spływa bezpośrednio, właściwie w 100 proc. do kanalizacji miejskiej i często przy bardzo silnych opadach powoduje jej przeciążenie, o tyle w przypadku dachów zielonych ona jest akumulowana, retencjonowana. Taki dach działa w pewien sposób jak gąbka, nasiąka wodą, podtrzymuje ją przez jakiś czas i stopniowo uwalnia – tłumaczy Piotr Pytel.

W przypadku dachów zielonych woda jest magazynowana przez podłoże, a następnie pobierana przez rośliny, skąd jest zawracana do atmosfery poprzez transpirację i parowanie. Zielone dachy zmniejszają ilość spływu wody deszczowej, a także opóźniają czas, w którym następuje spływ, co skutkuje mniejszym obciążeniem systemów kanalizacyjnych w okresach szczytowego przepływu.

- Kolejna kwestia to są sprawy związane z temperaturą zwłaszcza w miastach. Temperatura dachów zupełnie inaczej kształtuje się na powierzchniach betonowych czy metalowych. Zielone dachy mogą nawet o połowę eliminować różnice temperatur – dodaje ekspert.

Dodatkową zaletą takiego rozwiązania jest chociażby zmniejszenie dystrybucji kurzu i pyłu w mieście, a nawet ograniczenie smogu. Zielone dachy mogą odegrać rolę w zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych i dostosowaniu obszarów miejskich do pogłębiającego się ocieplenia klimatu.

To również mniejsze rachunki, ponieważ zieleń na dachu obniżając temperaturę może zmniejszyć ilość energii potrzebnej do ochładzania budynku. Dachy są miejscem największych strat ciepła zimą i największych temperatur latem. Badania opublikowane przez National Research Council of Canada wykazały, że ekstensywny zielony dach zmniejszył dzienne zapotrzebowanie na energię do klimatyzacji w lecie o ponad 75 proc.

- Jeśli chodzi o roślinność to tak naprawdę nie ma ograniczeń, ale trzeba pamiętać, że dach zielony wymaga pewnej pielęgnacji. W zależności od tego, jaki typ roślinności chcemy zastosować, gdzie dany dach występuje i jak planujemy się nim zajmować wówczas roślinność powinna być odpowiednio dobrana – mówi Piotr Pytel.

Ekspert dodaje, że jeśli dach zielony znajduje się nad płytą garażową gdzie są skonstruowane alejki, chodniki czy plac zabaw to roślinność w takich miejscach jest bardziej urozmaicona. Mogą to być trawy, krzewy, drzewa, ponieważ dostęp do takiego miejsca jest łatwiejszy, więc i łatwiej je pielęgnować.

W przypadku budynków, w których dach znajduje się na poziomie 10-15 metrów, dąży się do tego aby pielęgnacja była ograniczona. Aby można na taki dach zaglądać raz na kilka miesięcy i nie przeznaczać na pielęgnację zbyt wiele energii. W takim przypadku idealnie nadawać będą się chociażby sukulenty, które mają niewielkie wymagania, świetnie radzą sobie w ubogich środowiskach, a przy okazji ładnie wyglądają.

Czy zielony dach musi być płaski? Niekoniecznie. Aczkolwiek na płaskich, czy o pochyleniu w granicy 15 stopni wykonuje się je najczęściej. - Są możliwości wykonania takiego dachu na pochyleniach i 30-40 stopni, dachach skośnych często przeznaczonych jako budynki mieszkalne – wyjaśnia Piotr Pytel i dodaje, że na wykonanie takiego dachu nie są potrzebne żadne pozwolenia.
Ile kosztuje stworzenie zielonego dachu? Na pewno jest to droższe rozwiązanie od typowego dachu, ponieważ niezbędne jest wprowadzenie kolejnych warstw.

- To są dodatkowe koszty, w zależności od tego, jaki ten dach chcemy stworzyć, rzędu kilkuset złotych za metr kwadratowy, co często ma znaczenie przy podejmowaniu decyzji. Natomiast koszty jednostkowe dobrze jest też rozpatrywać w czasie, bo o ile ten dodatkowy koszt jest pewnym obciążeniem, o tyle można też myśleć o żywotności takiego dachu – podkreśla ekspert.

Zielone dachy to przestrzenie tworzone na długi okres użytkowania i warto wziąć pod uwagę, że funkcjonują inaczej niż typowe pokrycia.

- Dachy zielone, to także podniesienie prestiżu inwestycji, taki obiekt zupełnie inaczej wygląda, jest inaczej postrzegany, z biegiem czasu się tak nie starzeje. Myślę, że w naszych polskich realiach, na przestrzeni ostatnich lat widać zainteresowanie, a przez to i realizacje, które są prowadzone. Kwestia związana z nowym podejściem do wody deszczowej i jej zagospodarowania wpłynie na to, że rozwiązania dachów zielonych będą coraz częściej brane pod uwagę, ze względu na korzyści, które mogą oferować – podsumowuje Piotr Pytel.