Zmiany klimatu wpływają także na nasze lasy. Jakich drzew ubywa, jakich przybywa?

- Pracuję w lasach od siedemnastu lat i obserwuję jak szata roślinna zmienia się pod wpływem zmian klimatu - mówi Michał Wojcieszkiewicz, inżynier nadzoru w Nadleśnictwie Zamrzenica. - Sosna, która jest królową polskich lasów, pewnie jeszcze przez wiele lat nią pozostanie, ale zauważalne jest to, że ma problemy tam, gdzie wody jest mniej.

Weronika Wróblewska z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu wyjaśnia, że wpływ zmian klimatu na lasy jest widoczny od dłuższego czasu: - Zauważamy, że niedobór wody w lasach na terenie RDLP w Toruniu negatywnie wpływa na takie gatunki jak jesion, świerk, olsza i dąb, natomiast lepiej w obecnych warunkach klimatycznych (wodnych) radzą sobie klony, graby i jawory.

Dodaje, że coraz większe zagrożenie (na terenie RDLP w Toruniu głównie dla sosny), stanowi także jemioła, która może doprowadzać do zamierania nie tylko pojedynczych drzew, ale także całych drzewostanów sosnowych: - Jemioła jest ciepłolubnym półpasożytem, który rozwija się na osłabionych drzewach (np. przez czynniki klimatyczne), co tłumaczy jej liczne pojawienie się w lasach.

- Drzewa osłabione np. z powodu niedoboru wody częściej atakuje nie tylko jemioła, ale także szkodliwe owady - zauważa inżynier nadzoru z Zamrzenicy, który przez wiele lat pracował także w Nadleśnictwie Żołędowo.

Weronika Wróblewska dodaje: - Już niemal co roku odnotowujemy silne, huraganowe wiatry, które niszczą drzewostany. Jeżeli dochodzi do takich zniszczeń, staramy się w miarę szybko uprzątnąć połamane i powalone drzewa, a na ich miejscach posadzić nowe. Czasami drzewa te są innych gatunków niż wcześniej, bo taka sytuacja pozwala leśnikom lepiej dopasować skład nowego lasu do danego siedliska.

- Zmiany są nieuniknione, ale leśnicy już od wielu lat starają się inaczej prowadzić gospodarkę leśną - twierdzi Michał Wojcieszkiewicz. - Np. w monokulturze sosnowej wycina się tzw. gniazda i sadzi inne gatunki: dęby, buki, graby. Co prawda drzewa liściaste też mają problemy z powodu niedoboru wody, chorób, szkodników, ale w trudnych warunkach i tak radzą sobie lepiej niż sosny.

Jacek Soborski, emerytowany leśnik, który przez wiele lat był nadleśniczym w Skrwilnie (pow. rypiński) podkreśla, że w latach 50. czy 60. minionego wieku wielu leśnikom brakowało wiedzy: - Wówczas nie potrafiono wykorzystać potencjału siedlisk i sosny sadzono nawet tam, gdzie można było posadzić dęby. Dziś większość zespołów stanowią ludzie z wyższym wykształceniem, gospodarka leśna stoi na znacznie wyższym poziomie. Inaczej przygotowuje się zręby, dba się o podłoże przyrodnicze.

- W naszym nadleśnictwie promujemy odnowienia naturalne - twierdzi Michał Wojcieszkiewicz. - Na terenach poklęskowych, tam gdzie to tylko możliwe, rządzi natura. Na zrębach pozostawiamy fragmenty starego lasu, który pozostanie tam do naturalnego rozpadu. Martwe drzewa są miejscem występowania wielu organizmów. Czasami trochę naturze pomagamy. Jeśli widzimy, że będzie dobry rok nasienny, to przygotowujemy glebę, by ułatwić kiełkowanie.

W odnowieniach naturalnych pomagają im ptaki. - Największe „zasługi” mają sójki, kowaliki, dzięcioły i zięby. Sójki potrafią przenieść żołędzie dębu na duże odległości. Zakopują je w ziemi. Nie wszystkie uda im się odnaleźć i zjeść. Dzięki temu wyrastają nowe dęby, w miejscach w których wcześniej ich nie było.

Podkreśla, że las po naturalnych odnowieniach jest trudniejszy do prowadzenia gospodarki: - On nie będzie wyglądał jak baśniowy, tolkienowski las elfów, początkowo więcej będzie w nim krzaków, ale zrównoważona gospodarka jest bardzo ważna. Szczególnie w obliczu zmian klimatu.