Zmiany w dopłatach bezpośrednich i innych płatnościach od 2023 roku. Polska ma zatwierdzony Plan Strategiczny dla WPR 2023-2027

"Mamy to! Komisja Europejska zatwierdziła przygotowany przez Polskę Krajowy Plan Strategiczny dla WPR na lata 2023-2027. To ponad 25 mld EUR, w tym 17 mld EUR na płatności bezpośrednie. Dziękuję wszystkim zaangażowanym w pracę nad Planem i konsultacje, napisał na Twitterze Henryk Kowalczyk.

To nie koniec formalności. Teraz będzie czas na legislację krajową, rozmowy nad szczegółami i interpretacją poszczególnych zapisów. Zwiększone zostały wydatki na klimat, środowisko i dobrostan zwierząt oraz wprowadzono nowy rodzaj płatności bezpośrednich, którym są ekoschematy.

W połowie lipca 2022 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało do akceptacji Komisji Europejskiej projekt Planu Strategicznego dla WPR. - Myślę, że ten plan wychodzi naprzeciw potrzebom rolników - mówił wówczas wicepremier, minister rolnictwa i rozwoju wsi Henryk Kowalczyk.

Dla rolników oznacza to sporo zmian w dopłatach bezpośrednich od 2023 roku. Jesteśmy coraz blizej wejścia w nowe rozdanie Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.

"W najbliższych dniach będę miał zaszczyt zatwierdzić w imieniu Komisji Europejskiej pierwszą grupę kilku krajowych planów strategicznych przedstawionych przez państwa członkowskie. Dobrych planów, realizujących wspólne cele WPR i dostosowanych do specyfiki rolnictwa tych państw", napisał 27 sierpnia na Twitterze unijny komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski.

31 sierpnia poinformował: "Polska wśród pierwszych siedmiu państw, którym w imieniu KE zatwierdziłem Krajowy Plan Strategiczny dla nowej WPR na lata 2023-2027. 25 mld euro dla polskich rolników, z czego ponad 43% na praktyki rolnicze korzystne dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt".

Tak w oficjalnym komunikacie Janusz Wojciechowski komentuje zatwierdzenie pierwszych 7 planów:

- Jesteśmy o krok bliżej wdrożenia nowej WPR na najbliższe pięć lat. Krok ten czynimy w kluczowym momencie, kiedy wyraźnie widać, jak ważne jest solidne wsparcie dla naszego sektora rolnego - uważa komisarz ds. rolnictwa. - Rolnicy stoją w obliczu trudnych wyzwań, takich jak gwałtowny wzrost kosztów produkcji spowodowany rosyjską agresją na Ukrainę oraz niedawna letnia susza.

- Rolnictwo jest działalnością długoterminową i europejscy rolnicy muszą mieć jasne ramy prawne i finansowe na przyszłość. Nowa WPR pomoże nam wspierać stabilne źródła utrzymania w rolnictwie i długoterminowe bezpieczeństwo żywnościowe poprzez wspieranie inteligentnego, konkurencyjnego, odpornego i zróżnicowanego sektora rolnego. Wyrażam uznanie dla ciężkiej pracy państw członkowskich w celu sfinalizowania swoich planów i wsparcia sektora rolnego. Komisja będzie nadal określać wytyczne, jak najlepiej wykorzystać to, co WPR oferuje naszym rolnikom, społecznościom wiejskim i obywatelom jako całości.

Dopłaty bezpośrednie, poza podstawowym wsparciem dochodów tak, jak wyglądało to do tej pory, ma obejmować również uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów oraz uzupełniające wsparcie dochodu dla młodych rolników, a także związane z produkcją do bydła i krów.

Ważna zmiana - dopłaty bezpośrednie oraz płatności ONW otrzymają tylko rolnicy aktywni zawodowo.

Plan przekazany przez polskie ministerstwo został uzgodniony z Komisją Europejską i zawiera zmiany wynikające z wcześniejszych ustaleń. Wprowadzono zmiany dotyczące poszerzenia instrumentarium i budżetu w zakresie dobrostanu zwierząt.

Po modyfikacji poprzedniej wersji planu dodano interwencję: Inwestycje poprawiające dobrostan bydła i świń. Instrument wspierać ma m.in.

• wyposażenie gospodarstw w wybiegi,
• wyposażenie pastwisk,
• poprawę warunków cyrkulacji powietrza w budynkach inwentarskich

z budżetem wysokości ponad 300 mln euro środków publicznych.

W zakresie ekoschematu Dobrostan zwierząt uzgodniono odejście od systemu wariantowego oraz dodanie nowych dotychczas niepremiowanych praktyk, np.

• zwiększenie powierzchni bytowej o co najmniej 50%,
• utrzymanie na ściółce,
• dostęp do wybiegu,
• późniejsze odsadzenie młodych od matki
• utrzymanie świń w cyklu zamkniętym).

Ekoschemat Dobrostan zwierząt realizowany będzie w oparciu o system punktowy (1 pkt odpowiada ok. 100 zł). Budżet przeznaczony na wsparcie podwyższonego dobrostanu zwierząt w ramach ekoschematu zwiększono dwukrotnie (budżet wynosił będzie ok. 1,4 mld euro).

Zmiany nie ominęły pozostałych ekoschematów.

Wprowadzono ekoschemat Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, który obejmuje 8 praktyk:

• ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt
• międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe
• opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem
• zróżnicowana struktura upraw
• wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji
• stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo
• uproszczone systemy uprawy
• wymieszanie słomy z glebą.

Ekoschemat Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi realizowany będzie w oparciu o system punktowy (1 pkt odpowiada ok. 100 zł).

Pozostałe ekoschematy obszarowe, tj.:

• Obszary z roślinami miododajnymi,
• Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin,
• Biologiczna ochrona upraw,
• Retencjonowanie wody na TUZ

,
nie będą objęte systemem punktowym. Nadal stanowią oddzielne interwencje z zachowaniem dotychczasowych wymogów, wysokości wsparcia i powierzchni (produktów).

Wprowadzono zmiany w zakresie norm dobrej kultury rolnej (DKR/GAEC), które będą stosowane w Polsce.

• GAEC 7, poza wymogiem dywersyfikacji upraw, został dodany wymóg zmianowania upraw corocznie na powierzchni 40% gruntów ornych oraz wymóg nieprowadzenia dłużej niż 3 lata takiej samej uprawy w plonie głównym na wszystkich gruntach ornych w gospodarstwie. Zmieniliśmy też definicję „uprawy”, gdzie na potrzeby zmianowania i dywersyfikacji zrezygnowano z rozróżnienia formy jarej i ozimej.
• GAEC 6, dotyczącej powierzchni objętej okrywą ochronną gleby, uzgodniono z Komisją, że wymóg obowiązku utrzymania pod okrywą ochronną gleby w gospodarstwie w okresie jesienno-zimowym wynosił będzie 80% powierzchni gruntów ornych. Dodano również wymogi dotyczące okrywy glebowej w uprawach trwałych (w sadach owocowych).
• GAEC 5 Zarządzanie orką, przyczyniające się do zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, w tym uwzględnianie nachylenia terenu – normą będą objęte grunty orne i uprawy trwałe (tj. sady – drzewa owocowe) położone na stokach o nachyleniu ≥ 14%.
• Wprowadzono nową interwencję „Rozwój współpracy producentów w ramach systemów jakości żywności” (w miejsce interwencji Wsparcie uczestników unijnych i krajowych systemów jakości żywności, której realizacja nie była możliwa ze względu na ostateczne brzmienie przepisów unijnych).

Po raz pierwszy programowaniem wieloletnim objęto I filar WPR. W Planie przewiduje się też nowe możliwości tzw. interwencji sektorowych, w tym promocję działań grupowych ze środków I filara oraz wzmocnienie roli postępu technologicznego i innowacyjności, dla wsparcia coraz istotniejszych doradztwa i nauki.

Źródło: MRiRW