Zmiany w zatrudnianiu pomocnika rolnika. W 2023 r. na specjalnej umowie pracownicy nie tylko do zbiorów

Umowa o pomocy przy zbiorach to rodzaj umowy cywilnoprawnej, który funkcjonuje od maja 2018 roku. Taka umowa jest zawierana między rolnikiem a pomocnikiem, który świadczy odpłatnie pomoc rolnikowi przy zbiorach produktów rolnych. Zakres prac został rozszerzony, ale nie dla wszystkich.

Przepisy mówią, że rolnik ma obowiązek zgłoszenia pomocników, z którymi zawarł umowę o pomocy przy zbiorach, do ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego oraz ubezpieczenia zdrowotnego w KRUS w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy przy zbiorach, lecz nie później niż przed upływem okresu, na który zawarta została ta umowa.

Szerszy zakres czynności świadczonych przez pomocnika rolnika od 28 stycznia 2023 roku dotyczy obywateli Ukrainy. Od tego dnia pomocnik rolnika, który jest obywatelem Ukrainy w okresie legalnego pobytu na terytorium Polski, może wykonywać w gospodarstwie rolnika wszystkie czynności związane z prowadzeniem działalności rolniczej w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej albo pozostające w związku z wykonywaniem tych czynności.

Przypomnijmy, że dotychczas praca na zasadach pomocnika rolnika była ograniczona do czynności związanych z pomocą przy zbiorach:

• owoców,
• warzyw,
• tytoniu,
• chmielu,
• ziół i roślin zielarskich.

Zakres czynności wykonywanych przez pomocnika rolnika musi zostać określony w zawieranej z rolnikiem umowie o pomocy przy zbiorach.

Jak wyjaśnia KRUS, obowiązujące od dnia 28 stycznia 2023 r. nowe regulacje prawne dotyczą wyłącznie obywateli Ukrainy, których pobyt na terytorium Polski jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Pobyt tych osób, na podstawie ww. przepisu przypada w okresie 18 miesięcy, licząc od 24 lutego 2022 r.

Wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Polski na okres powyżej 30 dni, a także korzystanie przez obywatela Ukrainy z ochrony czasowej na terenie innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej przyznanej z powodu działań wojennych prowadzonych na terytorium Ukrainy pozbawia go uprawnienia legalnego pobytu na terytorium Polski na podstawie art. 2 ust. 1 ww. ustawy.

W przypadku obywateli Ukrainy, którzy nie spełniają powyższych warunków, a także do obywateli Polski oraz innych państw nadal obowiązują ograniczenia w zakresie świadczonej pomocy, jak i katalogu produktów, przy zbiorze których mogą świadczyć pomoc w oparciu o umowę o pomocy przy zbiorach, a także obowiązuje limit czasu trwania tych umów, czyli do 180 dni w danym roku kalendarzowym.

Zgłoszeni pomocnicy podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu z mocy ustawy w zakresie ograniczonym do jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej z tytułu świadczenia odpłatnej pomocy przy zbiorach.

Liczba pomocników rolnika zgłaszanych do KRUS w wybranych okresach:

• 30 czerwca 2020 - 28 930,
• 30 września 2020 - 15 506,
• 30 czerwca 2021 - 23 863,
• 30 czerwca 2022 - 11 305,
• 30 września 2022 - 8 051.

Statystyki KRUS pokazują, że to właśnie obywatele Ukrainy najczęściej są zatrudniani jako pomocnicy rolników. Przykładowo w czerwcu 2022 roku zgłoszono do KRUS 11 305 osób jako pomocników rolnika, w tym 10 571 cudzoziemców, z których tylko 269 nie było Ukraińcami.

Ubezpieczenie zdrowotne - obowiązuje składka miesięczna 187 zł, ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie zależne jest od liczby dni, np.

• 1 dzień - 2 zł
• 5 dni - 10 zł
• 15 dni - 29 zł
• 21 dni - 41 zł
• 30 dni - 58 zł.