Aplikacja suszowa myli klasy gleb i nie widzi suszy. Rolnicy walczą o odszkodowania. Co na to IUNG?

Według Instytutu Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach w trzecim okresie raportowania, tj. od 11 kwietnia do 10 czerwca 2023 r., we wszystkich 144 gminach województwa Kujawsko-Pomorskiego wystąpiła susza rolnicza. Niedobory wody na Kujawach sięgnęły -209 mm.

IUNG mówi o niedoborach powodujących obniżenie plonów przynajmniej o 20 proc. Stopień zniszczeń w każdej części Polski ma uściślić aplikacja suszowa, ale rolnicy zarzucają jej znaczną niedokładność. 7 czerwca 2023 r. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych zaapelował w tej sprawie do ministra rolnictwa: - Aplikacja suszowa, która jest kluczowym narzędziem w szacowaniu strat suszowych, nadal nie została poprawiona, a system ogłaszania suszy wciąż opiera się na opóźnionych danych Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – alarmuje KRIR.

Zgadzają się z tym rolnicy z gminy Sośno w Kujawsko-Pomorskiem. - Aplikacja myli klasy gleb, ukształtowanie terenu, np. na dołku wykazuje większe starty niż na górce, na zdjęciu wypalonego pola nie widzi suszy – wylicza Piotr Kot, rolnik z gminy Sośno. - Efektem niedokładnych pomiarów są poważne niedoszacowania strat na naszych polach.
Piotr Kot pokazuje na swoim przykładzie:

- Stratę w jęczmieniu oszacowałem we wniosku na 60 proc., a aplikacja na 17,17 proc. Kukurydzę na 70 proc., a aplikacja na 9,7 proc. Nigdzie nie możemy się od tego odwołać. Tracimy coraz więcej i to musi się zmienić! Powinny chodzić komisje, konieczna jest jakaś kontrola na miejscu, która ustali czy to, co robi aplikacja, jest zgodne ze stanem faktycznym.

IUNG tłumaczy, że aplikacja suszowa cały czas się rozwija i liczy w tej sprawie na pomoc rolników. Prosi o wypełnienie ankiety na ich stronie internetowej:
- Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że pola nie są jednorodne, a możliwości uprawy poszczególnych gatunków roślin oraz wielkość plonu różnicowane są głównie przez zmieniające się warunki glebowe i rzeźbę terenu. Dlatego też straty w plonach mogą być różne nawet na sąsiadujących ze sobą polach i dlatego dajemy możliwość zgłoszenia swoich obserwacji. Rolniku, jeżeli w Twoim przeświadczeniu straty w uprawach są większe niż wskazują na to nasze raporty, to prosimy o podzielenie się tą informacją przez wypełnienie krótkiej ankiety.

Rolnicy z gminy Sosno twierdzą, że stały i dokładny pomiar zapewniłaby lokalna stacja monitoringu suszy zlokalizowana w północnej części gminy Sośno: - Najbliższa znajduje się ponad 50 km od Sośna, to za daleko – argumentują.

- Na mapie polskiej suszy w 2023 roku jesteśmy pokazani jako czerwona plamka. Najgorzej jest na glebach piątej klasy, które znajdują się u nas na granicy trzech gmin i trzech powiatów, chodzi o około 1500 hektarów, których właściciele zawsze są poszkodowani po szacowaniu strat – zaznacza Jerzy Balcerowicz, rolnik z Sośna. - Na naszych glebach w czasie suszy zbieramy 500 kilogramów owsa z hektara, a kawałek dalej, w tej samej gminie, plon wynosi 3 tony. Jest mniejszy niż powinien, ale nie aż tak, jak u nas.

Instytut Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa ma 1035 stacji monitoringu suszy w Polsce. - I wydaje się, że jest to liczba wystarczająca - mówił 15 czerwca br. Andrzej Doroszewski z IUNG na konferencji „System Monitoringu Suszy Rolniczej - stan aktualny i wyzwania”.

Jednak gmina Sośno wystąpiła do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wsparcie na budowę stacji. - Aktualny system pozwala na dostarczenie wiarygodnych danych z dokładnością do 1 km. Niezależnie od tego istnieje możliwość włączenia do niego danych ze stacji, których budowę sfinansowałby samorząd – odpisało ministerstwo.
Zaapelowała o to do wójta m. in Wioletta Pacek, sołtys Sitna: - IUNG jest zainteresowany budową stacji meteorologicznej w naszej gminie, a jedyną przeszkodą są finanse. Proponujemy zatem wygospodarowanie środków z budżetu gminy na budowę stacji bądź pozyskanie środków zewnętrznych z dotacji, darowizn. Sołectwa mogłyby również wnieść wkład własny w budowę takiej stacji, podobnie rolnicy.

Koszt budowy takiej stacji przekracza 100 tys. zł, dlatego gmina nie pali się do tego zadania.

- Dostrzegam potrzebę tej inwestycji, uważam jednak, że obowiązek rzetelnego monitoringu suszy spoczywa na IUNG a nie na gminie – mówi Leszek Stroiński, wójt gminy Sośno.