Co dziesiąty Polak żyje w ubóstwie energetycznym

Zgodnie z raportem przygotowanym przez Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego we współpracy z Fundacją Polska z Natury, od 10 do 20 procent gospodarstw domowych w naszym kraju jest zagrożonych ubóstwem energetycznym. Aż 76 procent ankietowanych w ostatnim sezonie grzewczym musiało oszczędzać energię i zrezygnować z części zaplanowanych wydatków. Jak wspierać gospodarstwa domowe, jak bronić się przed wzrostem cen energii? Na te pytania wspólnie odpowiedzą kluczowi konserwatywni politycy i eksperci regionu Europy Środkowo-Wschodniej i państw partnerskich podczas nadchodzącej międzynarodowej konferencji “ENERGY SECURITY IN CENTRAL AND EASTERN EUROPE. WSPÓLNIE DLA BEZPIECZEŃSTWA I KLIMATU”.

28 i 29 listopada decydenci i eksperci zgromadzą się w Warszawie, aby szukać najlepszych scenariuszy na naszą wspólną energetyczną przyszłość. Jak ograniczyć wpływ rosyjskiej inwazji na wzrost cen energii? Jak zbudować bezpieczny i zielony system energetyczny? Czy Fit for 55 sprawi, że państwa regionu zaczną mówić jednym głosem? Jak możemy wzajemnie czerpać ze swoich doświadczeń? W trakcie pierwszego dnia konferencji uczestnicy będą wspólnie poszukiwać odpowiedzi na te i szereg innych pytań w ramach prezentacji i dyskusji panelowych. Drugiego dnia zaplanowano zamknięte, robocze rozmowy ekspertów z wiodących, konserwatywnych think tanków z regionu i świata.

- Europejski Zielony Ład stanowi szczególnie duże wyzwanie dla Europy Środkowej. Mimo dynamicznego wzrostu nadal jest to region biedniejszy, o mniejszych dochodach ludzi, wciąż nie posiadający dużych firm zaawansowanych technologicznie, które miałyby potencjał, by stać się liderem zielonej transformacji. W efekcie, zielony ład stanowi ogromne wyzwanie, a niektórzy zauważają zagrożenie, jakie niesie dla utrzymania konkurencyjności gospodarczej całego regionu. Co więcej, wojna na Ukrainie nie sprawiła, że Europejski Zielony Ład przestał być obowiązującym kierunkiem, a jednocześnie podniosła wyzwania w obszarze bezpieczeństw energetycznego, jeszcze bardziej komplikując decydentom obraz sytuacji. Dlatego współpraca regionu w celu koordynacji stanowisk w polityce energetyczno-klimatycznej jest dziś jeszcze bardziej potrzebna niż kiedykolwiek wcześniej - zauważa Paweł Musiałek, prezes Klubu Jagiellońskiego, który współorganizuje to wydarzenie.

Jedna z debat będzie poświęcona zjawisku ubóstwa energetycznego. Organizatorzy konferencji - Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego we współpracy z Fundacją Polska z Natury - opublikowali raport „Jest drogo, będzie drożej? Gospodarne państwo odpowiedzią na ubóstwo energetyczne”, w którym dokładnie przeanalizowano ten problem.

Z analizy danych wynika, że jego skala w Polsce jest silnie zróżnicowana pod względem geograficznym. Brakuje też spójnej definicji samego ubóstwa energetycznego. Wszystko to utrudnia prowadzenie skutecznej polityki państwa w kierunku łagodzenia skutków ubóstwa. Braki widoczne są już na poziomie strategicznym. W dokumentach dotyczących energetyki, mimo dostrzeżenia problemu, nie dokonano kompleksowej analizy zjawiska i nie proponuje się długoterminowych rozwiązań. Nowe materiały dotyczące strategii energetycznej powinny uporządkować działania w tym zakresie i uwzględniać uwarunkowania społeczne i ekonomiczne.

Zdaniem ekspertów Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego, istnieją w Polsce instrumenty wsparcia, które często nie uwzględniają różnic w dochodach gospodarstw. W efekcie, prowadzi to do wspierania gospodarstw o wyższych dochodach przez te z niższym budżetem.

Szacuje się, że obecnie ubóstwo energetycznie dotyka ok. 10,5% wszystkich gospodarstw domowych w Polsce. Jak policzono, wystarczyłoby około 2-3 mld złotych rocznie na wsparcie dla nich oraz ok. 22 mld złotych skierowanych na termomodernizację budynków, aby skutecznie ograniczyć to zjawisko (tzn. sprowadzić udział wydatków na energię poniżej 10% dochodów gospodarstwa domowego).

Badania wykazały jednak, że Polacy niechętnie godzą się na kierowanie wsparcia wyłącznie do gospodarstw ubogich energetycznie. Ponad połowa respondentów, zamiast znaczących dopłat tylko dla najbiedniejszych, preferuje drobne dopłaty do rachunków, ale dla wszystkich. Skoro tak, stworzenie programów wsparcia cieszących się trwałym poparciem społecznym, a zarazem skutecznie ograniczające skalę zjawiska, wymagać będzie wypracowania mechanizmu uwzględniającego różne miary ubóstwa energetycznego.

O tym, jak ważne, ale i trudne jest to zadanie 28 listopada w trakcie konferencji “ENERGY SECURITY IN CENTRAL AND EASTERN EUROPE. WSPÓLNIE DLA BEZPIECZEŃSTWA I KLIMATU” z jednym z autorów raportu, Michałem Wojtyłą z Centrum Analiza Klubu Jagiellońskiego, rozmawiać będą: Janusz Kowalski, wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi, Paweł Mirowski, zastępca prezesa NFOŚiGW, dr Joanna Mazurkiewicz z Instytutu Badań Strukturalnych, Aleksandra Krugły z fundacji Habitat for Humanity, Jana Šandlová Vlčková z Institute for Christian Democratic Politics.

W pozostałych debatach wezmą udział premierzy, ministrowie, przedstawiciele instytucji publicznych z naszej części Europy oraz polskich i międzynarodowych think tanków. Nie zabraknie dyskusji nad: perspektywą wdrożenia programu Fit for 55 i jego wpływem na zacieśnienie współpracy między krajami regionu, liberalizacją rynku energii oraz uniezależnieniem się od importu paliw kopalnych z Rosji. Eksperci opowiedzą, jak ich zdaniem rozwój źródeł energii odnawialnej i jądrowej wpłynie na relacje w regionie oraz czy wspólne projekty infrastrukturalne mogą zwiększyć wzajemną odporność na kryzysy.

“To, co kiedyś było kwestią ochrony środowiska, teraz dotyczy także naszego bezpieczeństwa. Manipulowanie przez Rosję rynkiem paliw kopalnych zagroziło bezpieczeństwu europejskiemu a dla milionów osób oznacza wzrost rachunków za energię. Zwiększając wykorzystanie odnawialnych i nuklearnych źródeł energii, Europa może uchronić się przed tymi zagrożeniami a zarazem chronić planetę.

Wielka Brytania i jej sojusznicy z Europy Środkowo-Wschodniej zjednoczyli się jeszcze bardziej w obliczu rosyjskiej agresji. Conservative Environment Network nie może doczekać się udziału w tej konferencji. Chcemy podzielić się z partnerami z Europy Środkowo-Wschodniej naszym doświadczeniem we wzmacnianiu bezpieczeństwa energetycznego i ochronie klimatu” - powiedział John Flesher, zastępca dyrektora Conservative Environment Network, współorganizatora wydarzenia.

Debatować będą m.in. Juhan Parts b. premier Republiki Estońskiej, Ołeksij Honczarenko poseł do Werchownej Rady Ukrainy, Sam Richards b. doradca premiera Wielkiej Brytanii w zakresie energii, Gediminas Varvuolis ambasador ds. connectivity Republiki Litewskiej Miko Haljas ambasador Republiki Estońskiej, Adam Guibourgé-Czetwertyński wiceminister klimatu i środowiska, Janusz Kowalski, wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi, Paweł Mirowski z-ca prezesa NFOŚiGW, Marek Sawicki, b. minister rolnictwa i rozwoju wsi, Marcin Przydacz b. minister ds. zagranicznych w KPRP i KPRM, Jadwiga Emilewicz b. wicepremier i minister rozwoju, Michał Kurtyka b. minister klimatu i środowiska, Marcin Korolec dyrektor Instytutu Zielonej Gospodarki i b. minister środowiska.

Wśród ekspertów znajdą się przedstawicieli takich think tanków, jak m.in. Atlantic Council, Conservative Environment Network, Energy and Climate Policy and Innovation Council, Klub Jagielloński, Nowa Konfederacja, Warsaw Enterprise Institute i Laudato si Movement.

Konferencja jest organizowana przez Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego, Conservative Environment Network oraz Fundację Polska z Natury.

Konferencja odbywać się będzie w języku angielskim. W trakcie wydarzenia dostępne będzie tłumaczenie.

Rejestracja i więcej informacji na stronie: https://klubjagiellonski.pl/projekty/energy-security-in-central-and-eastern-europe-achiving-our-climate-and-security-goals-together/