Nastroje rolników są najgorsze od ponad 20 lat. Trwa dekoniunktura w polskim rolnictwie

Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie opublikował informację sygnalną o koniunkturze w rolnictwie w II kwartale 2022 roku. Badanie zostało przeprowadzone w kwietniu i maju na próbie 2026 gospodarstw rolnych.

Po raz trzeci z rzędu wartość wskaźnika koniunktury rolnej IRG SGH (IRGAGR) obniżyła się. Teoretycznie niewiele, bo tym razem ledwie o 0,5 pkt, zwykle jednak w drugim kwartale roku badacze obserwują sezonowe ożywienie w rolnictwie, które wyraża się wzrostem wartości wskaźnika koniunktury. Inaczej było jedynie w epizodach kryzysowych jak w 2008 r. (światowy kryzys finansowy i gospodarczy), czy w roku 2020 (kryzys COVID-19).

Spadek wartości IRGAGR w bieżącym kwartale należy więc uznać za skutek oddziaływania czynników kryzysowych, trawiących sektor. Obecna wartość wskaźnika, -23,7 pkt, jest najniższa od I kwartału 2009 r., niższa niż rok temu o 17,8 pkt, niższa od wieloletniej średniej o 13,9 pkt i niższa od przeciętnej w drugim kwartale o 23,3 pkt.

Dalej naukowcy z SGH tłumaczą, że spadek wartości wskaźnika koniunktury jest rezultatem pogłębiania się pesymizmu rolników. Wartość wskaźnika zaufania, jednej z dwóch składowych ogólnego wskaźnika koniunktury, jest niższa niż w I kwartale o 4,7 pkt, a od wartości sprzed roku aż o 34,2 pkt.

Jeśli porównać te dane z poprzednimi, to okaże się, że poziom nastrojów w rolnictwie jest najniższy od IV kwartału 1999 r.
Z badania wynika, że niemal 90 proc. gospodarstw rolnych ocenia swoje perspektywy ekonomiczne negatywnie.

Powodów takiego stanu jest kilka, dotyczą kosztów. Na nastroje wpływa przede wszystkim wzrost kosztów produkcji rolnej, utrzymania gospodarstwa i trudności ze zbytem niektórych produktów rolnych po zadowalającej cenie. Oceny bieżącej sytuacji finansowej, formułowane przez uczestników badania, są najgorsze od lat 90.

W konsekwencji ponownie zmalały wydatki na zakup obrotowych środków produkcji:

• pasz,
• nawozów i środków ochrony roślin,
• nakłady na inwestycje w rozbudowę majątku produkcyjnego,

osiągając najniższe lub bliskie najniższym poziomy w historii badania koniunktury rolnej przez IRG SGH. Głównie na skutek wzrostu stóp procentowych rekordowo niska jest również skłonność do zaciągania kredytów na finansowanie produkcji.

SGH: Obecne wartości wszystkich podstawowych wskaźników jakościowych wskazują, że mamy do czynienia z kryzysem w polskim rolnictwie o skali zbliżonej do kryzysu z lat 2008/2009. Choć rolnicy spodziewają się wzrostu dochodów w kolejnym kwartale, ich oceny rozwoju sytuacji w najbliższej przyszłości są ponure.