Praca ze zwierzętami bywa śmiertelnie niebezpieczna. Zginął 61-letni rolnik. Jak pracować bykami, końmi czy stadem kóz?

Tragiczne doniesienia z 20 stycznia z Trzebuchowa nie są niestety odosobnionym przypadkiem. Rolnik podczas zapinania krowie łańcucha został ubodzony rogiem, doznał złamania żebra. Kolejna rolniczka w czasie przypinania łańcucha została przygnieciona przez krowy, w wyniku czego doznała urazów głowy i złamania obojczyka. To już przykłady Państwowe Inspekcji Pracy.

Latem ubiegłego roku byk ugodził rogiem 32-letniego rolnika z województwa mazowieckiego. Mocno krwawiącego mężczyznę znalazł na podwórku brat. Miesiąc później, w sierpniu w województwie podkarpackim doszło do śmiertelnego wypadku również z udziałem byka. Zmarł poturbowany 44-letni pracownik sezonowy, donosiła policja.

Z danych Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wynika, że rocznie ok. 2 tysięcy osób doznaje urazu podczas pracy ze zwierzętami, a kilka traci życie.

Najczęstsze przyczyny niebezpiecznych zdarzeń podczas pracy przy obsłudze zwierząt gospodarskich to według KRUS:

• reakcja zwierząt na nieznane bodźce i otoczenie (podejście do zwierząt bez uprzedzenia, hałas, ból, strach);
• narowistość i agresja zwierząt;
• niewłaściwy sposób obsługi;
• nieodpowiednie warunki bytowania (nadmierne zagęszczenie, brak dostępu do wody i paszy oraz wybiegów);
• infrastruktura nieprzystosowana do profilu produkcji i obsady zwierząt (brak korytarzy paszowych, ogrodzeń, ciasnota);
• nieprawidłowe metody poskramiania;
• wady konstrukcyjne budynków (niezabezpieczone otwory zrzutowe, studzienki i kanały gnojowe).

Łagodny temperament zwierzęcia to nie wszystko, aby praca była bezpieczna. „Łatwość obsługi zależy przede wszystkim od intensywności i częstotliwości kontaktów zwierzęcia z człowiekiem”, przypomina PIP.

Krowa, stado kóz czy grupa świń może wystraszyć się w niespodziewanym momencie i ruszyć w ucieczkę. Nawet oswojone zwierzęta reagują w ten sposób, gdy nagle w ich polu widzenia pojawi się nieznany obiekt, który traktowany jest przez nie jako zagrożenie lub wówczas, gdy znajdują się w nowym otoczeniu.

PIP: Bydło może szybko przyzwyczaić się do procedr obojętnych i często powtarzanych. Nigdy jednak nie tolerują zabiegów niekorzystnych, powodujących silny ból. Reagują wówczas agresywnie nawet w stosunku do opiekunów, których dobrze znają.

Zasady bezpiecznej pracy przy zwierzętach:

• zasygnalizuj zwierzęciu głosem swoją obecność,
• nie pal tytoniu w obecnoci zwierzęcia,
• nie podejmuj obsługi po spożyciu alkoholu,
• dbaj o dobrostan zwierząt i zabezpieczenie stanowisk/pomieszczeń utrzymania zwierząt,
• zadbaj o odpowiedni ubiór roboczy,
• zadbaj o prawidłowe poskromienie lub unieruchomienie bydła.
• dbaj o porządek w pomieszczaniach inwentarskich,
• bądź zdecydowany, ale spokojny i ostrożny.

Przyczyną wypadków spowodowanych przez zwierzęta bywa nieostrożność lub lekkomyślność obsługujących, wskazuje PIP. Na przykład konie to zwierzęta płochliwe i nerwowe. Inspekcja pracy radzi, by w sytuacji, gdy koń kładzie uszy, wciska ogon między nogi i szczerzy zęby, nie ryzykujmy podchodzenia. Gdy wchodzimy do stanowiska, pozwólmy koniowi obwąchać się.

• Do zwierząt szczególnie niebezpiecznych zalicza się ogiery i buhaje ze względu na swój temperament i rozmiary.
• Buhaj powinien być przeprowadzany wyłącznie na sztywnym drążku zamocowanym do kółka nosowego.
• Świnie to bardzo inteligentne zwierzęta i szybko uczą się, jak otwierać niedostatecznie zabezpieczone zamknięcia.
• Najlepiej, gdyby zwierzęta obsługiwały te same osoby, szczególnie w przypadku buhajów.
• Przy obsłudze buhajów w wieku powyżej roku nie powinny pracować kobiety i młodociani oraz osoby słabe fizycznie i niepełnosprawne.
• Do prowadzenia krów należy używać łańcuchów, linek i powrozów, które w razie szarpnięcia przez zwierzę nie spowodują okaleczenia rąk lub innych urazów.

KRUS: Świadomość zagrożeń i znajomość zachowań zwierząt, zaspokojenie ich potrzeb bytowych, przyjazne nastawienie obsługującego, powtarzalność czynności podczas codziennej obsługi ograniczają ryzyko niebezpiecznych zdarzeń, które kończą się dotkliwymi urazami, stresem i stratą czasu.

Więcej: Bezpieczna obsługa zwierząt, poradnik KRUS
Bezpieczna obsługa zwierząt, poradnik PIP