Te zwierzęta w Polsce już dawno zapadły w sen zimowy. Kiedy się obudzą? Czy poczekają z tym dopiero do wiosny?

– Przede wszystkim musimy pamiętać, że patrzymy z perspektywy strefy umiarkowanej półkuli północnej, bo sen zimowy, wygląda zupełnie inaczej na północy, gdzie prawie cała przyroda zastyga na zimę, a na południu od nas z kolei nie ma aż takich potrzeb zimowego snu – wyjaśnia prof. dr hab. Piotr Tryjanowski, kierownik Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Zobacz: Te zwierzęta śpią zimą w polskich lasach

Niektóre zwierzęta, na przykład niedźwiedzie, nietoperze czy susły, zapadają w sen zimowy, aby przetrwać chudsze w przyrodzie czasy. Zwierzęta spędzają w czasie uśpienia od kilku tygodni do kilku miesięcy, a stan bezczynności pomaga im oszczędzać energię.

– Precyzyjne daty hibernacji trudno jednoznacznie określić, bo zależą one od gatunku i warunków pogodowych. Generalnie im jest cieplej, tym sen zimowy trwa krócej. Wówczas zwierzęta później kładą się do snu oraz wcześniej wstają. Wcale nie musi to być korzystne, bo to trochę jak u ludzi – chociaż to daleka analogia – dobry sen jest podstawą dalszej egzystencji – tłumaczy prof. Tryjanowski.

Hibernacja charakteryzuje się:

• powolnym oddychaniem,
• spowolnionym tętnem,
• niską temperaturą ciała,
• wolniejszym metabolizmem.

Zazwyczaj zwierzęta hibernują, aby poradzić sobie z miesiącami, w których brakuje pożywienia. Zgromadzona tkanka tłuszczowa z wcześniejszych miesięcy daje organizmowi energię wystarczającą do przetrwania okresu hibernacji. Jest to tzw. proces termoregulacji organizmu.

Sen zimowy nie polega na przespaniu całej zimy. Co kilka tygodni, niektóre zwierzęta budzą się, by wydalić produkty zwolnionej przemiany materii i ocenić, czy w ich otoczeniu nie czyha żadne niebezpieczeństwo. Niektóre z nich odżywiają się zgromadzonymi zapasami, a gdy schronienie nie zapewnia odpowiedniej temperatury, szukają cieplejszego miejsca. Takie wybudzenie zwykle trwa kilka godzin, czasami dobę – podkreśla National Geographic.

W stan hibernacji zapada wiele zwierząt, a część z nich żyje również w polskich lasach. Wśród nich znajdują się niedźwiedź brunatny, świstak, jeż, suseł i nietoperz.

Wbrew obiegowej opinii, niedźwiedzie nie hibernują, a jedynie zapadają w letarg. W polskich warunkach wielkie drapieżniki przesypiają mniej więcej 3 miesiące – podaje National Geographic.

Mimo drzemki niedźwiedzie wybudzają się od grudnia do lutego, ponieważ na ten czas przypada ich okres rozrodczy. Małe niedźwiadki wychodzą jednak na świat zewnętrzny dopiero wiosną.

Świstak natomiast przesypia całą zimę. Zwierzę jest na tyle małe, że nie uzbiera wystarczająco dużo energii, aby przerwać na chwilę swoją drzemkę, zjeść coś i ponownie zasnąć. Dlatego przesypianie całej zimy jest dla nich nie tylko łatwiejsze, ale i bezpieczniejsze.

O jeżach natomiast mówi się całkiem sporo przez fakt, że najchętniej zasypiają pod warstwą gałęzi i jesiennych liści, gdzie zwijają się w kulkę. Dlatego należy uważać, i to nie tylko w lasach, na kopce z liści i patyków, bo możemy przez swoją nieuwagę staranować lub przydeptać śpiącego spokojnie jeża.