Czy polskie pola wyżywią nas w 2022 roku? Poznaliśmy wstępną ocenę przezimowania upraw

"Oceniając stan upraw w końcu zimy, można było stwierdzić, że są one w dobrej kondycji", podsumowują eksperci Głównego Urzędu Statystycznego, publikując Wstępna ocenę przezimowania upraw w 2022 r.

Początkowo duży problem stanowiła susza, wznawiające wegetację rośliny nie miały zaspokojonych potrzeb wodnych. Na szczęście pojawiły się wyczekiwane przez kilka tygodni opady.

Chłodne dni i noce w pierwszej połowie kwietnia hamowały wschody zbóż jarych oraz spowalniały wegetację zbóż ozimych, rzepaku i trwałych użytków zielonych. Występujące przymrozki obniżały także skuteczność wiosennego zwalczania chwastów na plantacjach ozimin.

Czy to oznacza, że uprawy są już bezpieczne? Niestety, w biznesie pod gołym niebem, jakim jest rolnictwo, a zwłaszcza produkcja roślinna, stwierdzić tego nie można aż do zbioru. Przymrozki wciąż mogą się pojawić. Do tego istnieje zawsze ryzyko wystąpienia takich zjawisk, jak grad, deszcz nawalny czy susza.

GUS zastrzega, że ostateczna ocena strat zimowych, jak i wiosennych oraz ocena stanu zasiewów upraw rolnych i ogrodniczych zostanie przeprowadzona w drugiej połowie maja br.

Z oceny przeprowadzonej w listopadzie przez rzeczoznawców terenowych GUS wynika, że zbóż ozimych pod zbiory w 2022 r. zasiano ok. 4,6 mln ha, tj. nieco więcej niż w roku ubiegłym (+0,6 proc.), z tego:

• pszenicy ozimej zasiano ponad 2,1 mln ha,
• żyta ponad 0,8 mln ha,
• pszenżyta ozimego ok. 1,2 mln ha,
• jęczmienia ozimego ok. 0,3 mln ha,
• mieszanek zbożowych ozimych ok. 0,1 mln ha.

Podobnie jak rok temu, rolnicy posiali ok. 1 mln hektarów rzepaku.

Z badań monolitowych i polowych przeprowadzonych przez rzeczoznawców wojewódzkich pod koniec lutego i w pierwszej połowie marca br. wynika, że uprawy ozime w całym kraju przezimowały podobnie jak w roku ubiegłym, praktycznie bez strat, a ich stan oceniany wczesną wiosną był dobry.

Były też, jak zazwyczaj, lokalne straty zimowe. Np. w województwach lubuskim, mazowieckim, opolskim, podkarpackim, wielkopolskim i zachodniopomorskim rośliny zostały uszkodzone z powodu wahań temperatur. Miejscami pojawiły się wysuszające wiatry, pleśń śniegowa czy zastoiska wodne albo silne mrozy.

Również rośliny sadownicze dobrze przezimowały. "Opady deszczu występujące na przeważającym obszarze kraju w pierwszych tygodniach kalendarzowej zimy umożliwiły zgromadzenie dostatecznej ilości wody w glebie i wejście roślin w stan spoczynku w warunkach zbliżonych do optymalnych", wskazuje GUS.

Nie zanotowano występowania istotnych uszkodzeń mrozowych na drzewach owocowych. Jednak pojawiły się też utrudnienia:

• Okres wegetacyjny w 2022 r. rozpoczął się w większości rejonów kraju bez znaczących opóźnień, chociaż dynamika rozwoju roślin i pąków kwiatowych została wyhamowana przez spadki temperatury powietrza w marcu i na początku kwietnia.
• Drugim czynnikiem niesprzyjającym rozwojowi roślin był obserwowany w marcu deficyt opadów prowadzący do przesuszeń gleby. Sytuacja uległa poprawie na początku kwietnia wraz z pojawieniem się obfitych deszczu i lokalnie występujących opadów śniegu.

Na większości plantacji krzewów owocowych w Polsce, w tym również w rejonach o wysokiej koncentracji upraw, nie odnotowano istotnych uszkodzeń mrozowych. Z uwagi na dość niskie temperatury powietrza pod koniec marca i w kwietniu, spowolnieniu uległ rozwój pąków kwiatowych i liściowych na przeważającym obszarze kraju.

• Na negatywne warunki atmosferyczne lepiej niż w ubiegłych latach przygotowane zostały plantacje malin, gdyż producenci, uzyskując rekordowo wysokie ceny za owoce, byli w stanie dostatecznie zadbać o swoje nasadzenia m.in. okrywając je agrowłókniną.
• W przypadku upraw truskawek, szkody związane z przymrozkami na większości plantacji również były nieznaczne i dotyczyły niemal wyłącznie nasadzeń nieosłoniętych. Większy problem dla tego gatunku stanowi natomiast brak dostatecznej wilgotności w glebie.

Siew warzyw gruntowych w niektórych regionach kraju uległ nieznacznemu opóźnieniu, a to z powodu trwającej długie tygodnie suszy. GUS uważa, że mimo to większość niezbędnych zabiegów agrotechnicznych wykonywanych przed siewem, została przeprowadzona terminowo. Wschody roślin, z powodu pogłębiającego się deficytu wody, są przeważnie nierównomierne, a na części plantacji jeszcze się nie rozpoczęły.

Brak dostatecznego uwilgotnienia gleby wpływa też ograniczająco na skuteczność aplikowanych nawozów, przez co producenci rezygnują z ich stosowania. Jedynie na plantacjach nawadnianych i okrytych agrowłókniną warunki uprawowe umożliwiają optymalny rozwój roślin. W dobrej kondycji znajdują się także warzywa produkowane z rozsad, które są obecnie gotowe do wysadzenia na docelowe stanowiska.

Źródło danych GUS