Dziś lanie wosku, kiedyś… zarzucanie sieci. Na wsiach andrzejki i katarzynki świętowano hucznie. Nie brakowało wróżb i obrzędów

Katarzyna Zawada
Niektóre wróżby przetrwały do dziś, niektóre są tylko we wspomnieniach.
Niektóre wróżby przetrwały do dziś, niektóre są tylko we wspomnieniach. Andrzej Banaś/Polska Press
We współczesnym świecie popularnością cieszą się szczególnie andrzejki i związane z nimi wróżenie. Choć imieniny Andrzeja przypadają 30 listopada, wszelkie zabawy organizuje się w nocy z 29 na 30 listopada. Kiedyś na wsiach w tym samym miesiącu celebrowano także inną wigilię – świętej Katarzyny. Z nocy z 24 na 25 listopada chłopcy szukali przepowiedni co do przyszłej żony.

Spis treści

Najpierw andrzejki, potem adwent. O katarzynkach już się nie słyszy

W kościele katolickim adwent otwiera nowy rok liturgiczny, jest oczekiwaniem na Narodzenie Pańskie. W tym roku rozpocznie się 3 grudnia, a więc wszelkie zabawy organizowane są przed tym wyjątkowym czasem. Ostatnią szansą na bal lub ekscytujący wieczór mogą być andrzejki.

Od lat w kulturze polskiej andrzejki są celebrowane dość hucznie. Miasta organizują imprezy, także restauracje i sale bankietowe wypełniają się gośćmi. Wiele osób w tym czasie organizuje prywatne spotkania, podczas których obowiązkowo pojawiają się wróżby. Dawno temu organizowano też katarzynki – panowie ucinali gałązki, sadzili i czekali, komu zakwitnie najpierw i kto tym samym trafi na ślubny kobierzec jako pierwszy. Zwyczaj szukania żony w przeddzień św. Katarzyny jednak upadł – w XX w. mało kto już słyszał o wróżeniu w tym okresie. Utrzymało się jednak celebrowanie imienin Andrzeja.

To, kiedy i skąd tak naprawdę wziął się obrzęd wróżenia, nie jest do końca wiadome. Od wieków jednak ta tradycja utrzymuje się, choć w praktyce opiera się na symbolice, nie na nadprzyrodzonych mocach. Szczególnie na wsiach grupowe spotkania i szukanie odpowiedzi na nurtujące pytania poprzez zabawę są czymś normalnym. We wróżby, podobnie jak dziś, mocniej wierzyły przedstawicielki płci pięknej.

Zobacz więcej: Wróżby andrzejkowe nie tylko dla dzieci. Pomysły na najlepsze zabawy

Takie były kiedyś wróżby andrzejkowe

Dziś klasyką gatunku jest lanie wosku przez klucz, losowanie karteczek z imionami lub ustawianie butów. Co ciekawe, nasi przodkowie pomysłów mieli więcej. Jak takie wróżby wyglądały kiedyś?

Panny sposobów na pozyskanie wiedzy o przyszłym małżonku i kolejach życia znały sporo. Najbardziej znane są wróżby z woskowych figurek (czasem zamiast wosku stosowano ołów lub cynę), które tworzyły się na zimnej wodzie, gdy wlany tam gorący wosk nagle twardniał w zadziwiających kształtach. Podświetlano je, a cienie na ścianie przywoływały skojarzenia. Na ich podstawie domyślano się przyszłości w kwestii założenia rodziny, życia, śmierci, czytamy na stronie Muzeum Wsi Radomskiej.

Znaną wróżbą było też chowanie przedmiotów w naczyniach przez panny. Te, które znalazły kwiat lub liść, czekało staropanieństwo; koronka lub różaniec symbolizowały drogę zakonną, zaś pierścionek szybkie znalezienie męża. Najgorzej było wylosować grudkę ziemi – to znak choroby lub śmierci. Młode kobiety szukały też przepowiedni w zachowaniu zwierząt. W andrzejkową noc przysłuchiwano się, z której strony szczekają psy lub pieją koguty, tam miał znajdować się przeznaczony oblubieniec.

Wierzono również, że matrymonialną przyszłość przewidzi kot. Jeżeli panna głaskała mruczka, a on schował pod siebie ogon i okazywał strach, oznaczało to, że nie będzie miała pomyślności w małżeństwie.

Dziewczęta o późnym zmroku zastawiały sieci na uczęszczanych drogach w przekonaniu, że chłopiec, który wpadnie w takowe, jest przeznaczony dla tej, co je zastawiła. Same czyhały w ukryciu na „zdobycz”, dodaje Muzeum.

Źródło: Muzeum Wsi Radomskiej

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Polacy opracowali lek na śmiertelną chorobę

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na strefaagro.pl Strefa Agro