Polska jest jednym z największych producentów jaj w UE, największym z chowu klatkowego

Zazwyczaj w okresie Wielkanocy, czyli święta, w którym jajka odgrywają dużą rolę na polskich stołach, dogłębniej przyglądamy się tej branży. Jak już kilkukrotnie sygnalizowaliśmy, sytuacja w ostatnich tygodniach jest dynamiczna, a ceny drobiu i jaj rosną skokowo. Polscy hodowcy ponieśli duże straty w ostatnich latach z powodu grypy ptaków, teraz doskwierają im wysokie ceny pasz do żywienia kur.

Polska z produkcją jaj na poziomie 11,7 mld szt. jest szóstym graczem na rynku UE, z udziałem na poziomie 9 proc. (2020).
Zdecydowana większość jaj, bo aż 85 proc. stanowiły jaja konsumpcyjne, a 15 proc. jaja wylęgowe.

Spadek pogłowia kur niosek w Polsce w grudniu 2020 (o 8,4% r/r do 48,7 mln szt.) oddziaływał w kierunku spadku krajowej produkcji jaj w 2021. Według prognoz IERiGŻ-PIB (z 4q21) w 2021 miała zmniejszyć się ona o 10%.

• Do spadku przyczyniła się grypa ptaków (HPAI).
• Na produkcję oddziaływał wciąż zmniejszony popyt w HoReCa.
• W warunkach drożejących pasz opłacalność chowu kur niosek wciąż była relatywnie niska.

- Rosnący poziom kosztów produkcji ogranicza perspektywy odbudowy produkcji w Polsce w 2022. Niemniej, w kierunku wzrostów oddziaływać będzie mniejszy negatywny efekt grypy ptaków, odbudowujący się popyt w warunkach wygasającej pandemii oraz wzrost cen jaj. KE prognozuje, że unijna produkcja jaj w 2022 zwiększy się o 1,5% - uważają analitycy PKO Banku Polskiego.

Jednocześnie zaznaczają, że wojna w Ukrainie będzie oddziaływać na sektor produkcji jaj kanałem kosztowym. W wyniku rosyjskiej agresji wzrosty zbóż i białkowych komponentów paszowych znacząco wzrosły. Wyższe koszty pasz tłumić będą opłacalność produkcji jaj.

Polska wciąż jest największym producentem jaj z chowu klatkowego w Unii Europejskiej. Z danych KE wynika, że udział kur utrzymywanych w tym systemie w 2021 wynosił:

• 76% w Polsce
• 54% we Francji
• 6% w Niemczech
• 46% średnio w UE

Liczba kur utrzymywanych w systemie klatkowym spada, ponieważ mniejszy jest rynek zbytu. Sieci handlowe i przetwórcy pod wpływem presji ze strony organizacji prozwierzęcych i samych konsumentów odchodzą od sprzedaży/zakupów jaj oznaczonych „3” Kolejny czynnik to zapowiedź Komisji Europejskiej dotycząca wprowadzenia zakazu chowu klatkowego w UE. W 2021 udział kur utrzymywanych w Polsce w systemie klatkowym był o 11 pp. mniejszy niż w 2017.

W 2021 KE, popierając obywatelską inicjatywę wprowadzenia zakazu chowu klatkowego, ogłosiła, że do 2023 przedstawi wniosek ustawodawczy dotyczący znoszenia możliwości utrzymywania kur niosek w klatkach od 2027. Z uwagi na proces konsultacji, materializacja zapowiedzi w tej formie i czasie nie jest jednak pewna (możliwe są okresy przejściowe).

Zdaniem ekspertów z Departamentu Analiz Ekonomicznych PKO spadek udziału kur niosek utrzymywanych w tym systemie w Polsce może przyspieszyć w najbliższych 5 latach na rzecz chowu ściółkowego, głównie z uwagi na proces dostosowawczy branży (presja sieci handlowych, sektora HoReCa, przetwórców i konsumentów) hamując wzrost krajowej produkcji jaj (niewykluczony jest również spadek w średnim terminie).

Jest to też istotna kwestia z punktu widzenia konkurencyjności sektora w warunkach wprowadzenia Zielonego Ładu w rolnictwie, który w premiuje zwiększony dobrostan zwierząt. Warto podkreślić, że wiele krajów dąży do likwidacji chowu klatkowego w ramach przepisów krajowych – np. Czechy zdecydowały się na odejście od chowu klatkowego do 2027, przy ponad 60-proc. udziale tego systemu w obecnej strukturze chowu kur.

Źródło: PKO Bank Polski