Stare odmiany ziemniaków nadal rosną na polach i w przydomowym ogródku. Tymi odmianami zajadali się rodzice i dziadkowie

Ziemniaki to wciąż jeden z najpopularniejszych elementów polskiego obiadu. Trafiają na stół nie tylko jako te prosto z wody, ale też w postaci frytek i talarków, knedli czy klusków kartoflanych i placków ziemniaczanych. Tu trzeba zaznaczyć, że nie każda odmiana ziemniaków sprawdzi się dobrze w różnych zastosowaniach.

Samych typów kulinarnych mamy 3 podstawowe (A – sałatkowy, B – ogólnoużytkowy, C – mączysty) oraz pośrednie (AB, BC). Tu przeczytasz na ten temat więcej i dowiesz się, jakie ziemniaki wybrać do obiadu, frytek, placków ziemniaczanych.

Na powrót odmian ziemniaka z przeszłości, z lat 70., 80. i 90., które pomimo dobrych cech odmianowych zostały wykreślone z rejestru, wskazywał kilka lat temu Marek Musielak, przewodniczący Komisja Hodowli Roślin i Nasiennictwa Polskiej Federacji Ziemniaka. Zapowiadając Krajowe Dni Ziemniaka – Poland Potato 2020, wspominał, że to hit tematyczny 2018 i 2019 roku Centrali Nasiennej w Nidzicy.

Dwa lata wcześniej w CN Nidzica rozpoczęto prace nad wyhodowaniem ziemniaków starych odmian. Zaczęto od pobrania z Banku Genów w Boninie, wybranych po długich dyskusjach z hodowcami niechronionych, skreślonych z Krajowego Rejestru odmian ziemniaka. Testowano m.in. odmiany:

• wczesne: Aksamitka, Dalia,
• średnio wczesne: Ibis Mila, Irga, Kolia, Zebra, Żagiel,
• średnio późne: Atol, Salto,
• późne: Wawrzyn, Bryza,
• skrobiowe: Bzura, Lawina, Sonda.

Sięgając do literatury są to odmiany o większych odpornościach na wirusy jak i choroby pochodzenia grzybowego i bakteryjnego niż obecne. Rok wegetacyjny 2019 pokazał doskonale, jak potrafią walczyć z suszą i jaki mają potencjał plonotwórczy, pisał wówczas Marek Musielak na stronie Polskiej Federacji Ziemniaka.

Krajowy Rejestr Odmian* prowadzi Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. Na liście znajdziemy daty rejestracji poszczególnych odmian i termin wygaśnięcia. Są tu po dwie z lat 70. i 80., szereg z lat 90. XX wieku.

Warto zauważyć, że do przywołanego do rejestru odmiany, wracają na jakiś czas wyrzucone stad odmiany. Wielu ich użytkowników pamięta, jak były smaczne, a przy tym odporne na choroby wirusowe.

• Bryza, odmiana średniopóźna jadalna, od 8.03.1976,
• Irys, odmiana bardzo wczesna jadalna, 11.03.1975.

• Bzura, odmiana późna skrobiowa, w KR od 9.04.1986,
• Irga, odmiana średniowczesna jadalna, 11.03.1987.

• Bila, odmiana wczesna jadalna, w KR od 10.03.1994,
• Cedron, odmiana wczesna skrobiowa, 25.02.1997,
• Denar, odmiana bardzo wczesna jadalna, 10.02.1999,
• Glada, odmiana średniowczesna skrobiowa, 10.03.1994,
• Harpun, odmiana średniowczesna, skrobiowa, 15.03.1993,
• Hinga, odmiana późna, skrobiowa, 20.02.1996,
• Ikar, odmiana średniopóźna skrobiowa, 20.02.1996,
• Jasia, odmiana późna skrobiowa, 10.02.1999,
• Kuba, odmiana średniowczesna, skrobiowa, 10.02.1999,
• Lord, odmiana bardzo wczesna, jadalna, 10.02.1999,
• Vineta, odmiana wczesna jadalna, 10.02.1999.

Data wygaśnięcia 1 listopada 2030.

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych co roku aktualizuje listę odmian zalecanych dla poszczególnych województw, która to powstaje na podstawie wyników doświadczeń i badań. Poznaj rekomendowane odmiany ziemniaków dla swojego regionu:

• Dolnośląskie: Tajfun, Vineta, Bellarosa, Jelly, Michalina, Ignacy, Impala, Denar, Impresja, Jurek, Mazur, Otolia.
• Kujawsko-Pomorskie: Denar, Gwiazda, Jurek, Denar, Impala, Hinga, Jelly, Kuras, Kuba, Michalina, Mieszko, Torpeda, Amarant, Jubilat, Laskara, Partner, Werbena, Lawenda, Meluzyna, Piwonia.
• Lubelskie: Denar, Jelly, Satina, Tajfun, Vineta, Gwiazda, Bellarosa, Bohun, Jurek, Imoresja, Otolia, Tonacja, Werbena.
• Lubuskie: brak zaleceń na LOZ.
• Łódzkie: Denar, Jelly, Satina, Tajfun, Vineta, Denar, Bellarosa, Michalina, Riviera, Ignacy, Impresja, Jurek, Werbena, Surmia, Astana, Lawenda.
• Małopolskie: Denar, Satina, Vineta, Jelly, Tajfun, Bellarosa, Gwiazda, Ignacy, Jurek, Impresja, Otolia, Tonacja, Werbena.
• Mazowieckie: Denar, Satina, Vineta, Gwiazda, Mazur, Riviera, Jurek, Impresja, Werbena.
• Opolskie: Denar, Vineta, Jelly, Michalina, Ignacy, Impala, Jurek, Laskara.
• Podkarpackie: Jurek, Mazur, Otolia.
• Podlaskie: brak zaleceń.
• Pomorskie: Satina, Tajfun, Vineta, Kuras, Impala, Jubilat, Ignacy, Mazur, Jelly, Ballarosa, Jurek, Kuba, Amarant, Michalina, Mieszko, Tonacja.
• Śląskie: Tajfun, Vineta, Jelly, Ballarosa, Riviera, Impala, Bohun, Impresja, Werbena, Otolia, Astana, Lawenda, Piwonia.
• Świętokrzyskie: Denar, Satina, Tajfun, Ballarosa, Vineta, Jelly, Gwiazda, Jurek, Bohun, Impresja, Otolia, Tonacja, Werbena.
• Warmińsko-Mazurskie: Tajfun, Ignacy, Bohun, Impresja, Jurek, Michalina, Imppala, Mazur.
• Wielkopolskie: Kuras, Michalina, Gwiazda, Impala, Jelly, Laskara, Amarant, Mieszko, Satina, Kuba, Jubilat, Otolia, Surmia.
• Zachodniopomorskie: Denar, Tajfun, Jubilat, Ignacy, Jurek, Zuzanna, Impala, Gwiazda, Kuras, Michalina, Mieszko, Jelly, Kuba, Laskara, Mazur, Partner, Bellarosa, Kotwica, Otolia, Tonacja, Torpeda.